Tijd voor de volgende stap in je relatie? Gaan samenwonen of trouwen zorgt voor heel wat verandering, zowel voor je relatie als voor je administratie. Afhankelijk van welke samenlevingsvorm je kiest, komt er meer bij kijken. Met deze handige lijst zetten we al even alle praktische zaken op een rijtje.
Huwen of samenwonen?
Om te beginnen hangt er veel af van de samenlevingsvorm waarvoor je kiest. Gaan jullie samenwonen of stappen jullie in het huwelijksbootje?
Er zijn drie verschillende vormen, elk met hun eigen voor-en nadelen:
1. Feitelijk samenwonen
Bij feitelijk samenwonen gaan mensen samenwonen zonder dat officieel aan te geven. Er komt dus minder administratie bij kijken en er is meer flexibiliteit. Daartegenover staat dat de partners minder beschermd zijn als het bijvoorbeeld tot een breuk komt. Daarom stellen veel koppels een samenlevingscontract op.
2. Wettelijk samenwonen
Bij wettelijk samenwonen leggen de partners een verklaring van samenwonen af bij de burgerlijke stand. Deze samenlevingsvorm geeft bijna dezelfde rechten en plichten als trouwen en biedt dus meer bescherming. De administratie blijft wel beperkt. Ook hier kun je een samenlevingscontract met specifieke afspraken over het bezit en de organisatie van het gezin opstellen.
3. Huwen
In een huwelijk zijn de partners het meest beschermd, maar ze hebben ook de meeste plichten. Er zijn verschillende huwelijksstelsels: scheiding van goederen, algehele gemeenschap van goederen en scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinsten (het wettelijk stelsel).
Meer info over de juridische verschillen tussen deze samenlevingsvormen vind je op notaris.be.
Wie moet ik op de hoogte brengen?
Feitelijk samenwonenden hoeven alleen maar de dienst Bevolking op de hoogte te brengen van hun adreswijziging.
Wettelijk samenwonenden en gehuwden moeten meer instanties informeren: de burgerlijke stand, werkgever, sociaal verzekeringsfonds en kinderbijslagfonds (voor zelfstandigen), de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkering (als je werkloos bent), het OCMW (als je een leefloon ontvangt) en de Dienst van Pensioenen (voor gepensioneerden).
Je bankzaken regelen
Belastingen
Bij de belastingaangifte is er geen verschil meer tussen gehuwden en wettelijk samenwonenden. Zij worden als koppel beschouwd en komen in aanmerking voor het huwelijksquotiënt en aftrek van een hypothecaire lening. In het eerste jaar moet je wel nog twee afzonderlijke belastingaangiftes indienen, daarna is één voldoende.
Feitelijk samenwonenden worden nog als twee aparte personen beschouwd en moeten dus een aparte belastingaangifte indienen. Eventuele kinderen kunnen in een feitelijk gezin maar door een van de twee ouders ten laste worden genomen.
Successie
Erfrecht
Voor het erfrecht zijn er belangrijke verschillen tussen de verschillende samenlevingsvormen:
- Feitelijk samenwonenden erven niet van elkaar, in dit geval is het dus belangrijk dat je een testament opstelt als je wilt dat je partner van je erft.
- Bij wettelijk samenwonenden is er daarvoor geen testament nodig, maar het erfrecht is wel beperkt. De partner krijgt het vruchtgebruik van de woning, en niet de volle eigendom.
- Voor gehuwden zijn er ook verschillende situaties mogelijk, afhankelijk van het vermogensstelsel.
- Bij de wettelijke gemeenschap van goederen bestaat de erfenis uit het eigen vermogen van de overledene en de helft van de gemeenschappelijke goederen.
- Bij scheiding van goederen bestaat de nalatenschap uit de eigen goederen en de helft van de onverdeeldheid (bv. iets dat men samen aangekocht heeft).
- Bij algehele gemeenschap van goederen is er geen sprake van eigen goederen. De erfenis bestaat dan uit de helft van de gemeenschappelijke goederen.
Testament
Om er zeker van te zijn dat je bezittingen na je overlijden naar jouw wens worden verdeeld, stel je het best een testament op. Vooral voor feitelijk samenwonenden is dat belangrijk, aangezien ze niet automatisch van elkaar erven. Maar ook voor andere samenlevingsvormen kan een testament interessant zijn.
Nog vragen over je verzekeringen, leningen of spaarrekeningen? In je KBC-bankkantoor of KBC-verzekeringsagentschap staan we voor je klaar.
