Infotainmentsystemen onder de loep: gemak, gevaar en aanbevelingen voor veilig gebruik

Infotainment – een samentrekking van informatie en entertainment – is vandaag niet meer weg te denken uit moderne voertuigen. Navigatie, muziekstreaming, handsfree bellen, berichtenverkeer en zelfs videovergaderingen zijn allemaal mogelijk via ingebouwde schermen of smartphone-integratie. Maar wat betekent dit voor de verkeersveiligheid? Vias bundelde hierover de belangrijkste inzichten en aanbevelingen.

Hoewel infotainmentsystemen ontworpen zijn om het leven van bestuurders aangenamer en efficiënter te maken, wijzen experimenten uit dat ze het rijden aanzienlijk kunnen verstoren. Visuele, cognitieve en motorische aandacht wordt afgeleid bij het gebruik van deze systemen – zeker bij complexe handelingen zoals het opzoeken van muziek of het ingeven van navigatie.

De mate van afleiding hangt sterk af van de manier van interactie. Bedieningen via stemcommando’s en tactiele knoppen blijken veiliger dan touchscreeninteracties of smartphonegebruik. Toch zorgen ook spraakassistenten soms voor extra cognitieve belasting, zeker als ze niet vlot functioneren.

Volgens de ESRA3-enquête gebruikt 23% van de Belgische autobestuurders minstens één keer per maand hun infotainmentsysteem om berichten te lezen of nieuws te checken tijdens het rijden. Bij motorrijders loopt dit zelfs op tot 28%! Niet onverwacht blijken jongeren hier gevoeliger voor: bestuurders tussen 18 en 24 jaar gebruiken vaker infotainment dan oudere leeftijdsgroepen.

Toch is er een opvallend verschil tussen gedrag en attitude: amper 3% van de Belgische autobestuurders vindt het aanvaardbaar om tijdens het rijden berichten te lezen of sociale media te raadplegen, wat duidt op een duidelijke discrepantie tussen wat men doet en wat men verantwoord acht.

Infotainment heeft nochtans ook potentieel om de verkeersveiligheid te verbeteren. Denk aan real-time waarschuwingen voor spookrijders, dieren op de weg of ongevallen. Via apps zoals Waze kunnen gebruikers gevaren melden die vervolgens meteen zichtbaar worden voor andere weggebruikers. Voor motorrijders biedt groepscommunicatie via intercomsystemen extra veiligheid.

De Belgische wegcode verbiedt het gebruik van mobiele schermen tenzij deze in een houder bevestigd zijn, maar de regels rond ingebouwde systemen blijven vaag. Europa gaat verder: sinds juli 2024 moeten nieuwe voertuigmodellen uitgerust zijn met een Advanced Driver Distraction Warning-systeem (ADDW) dat bestuurders waarschuwt bij langdurige afleiding. Vanaf 2026 geldt dit voor alle nieuw verkochte voertuigen.

Daarnaast zijn er ook maatregelen rond cyberveiligheid. IVI-systemen kunnen een toegangspoort zijn voor hacking, zowel van het voertuig als van persoonlijke gegevens. Europese regelgeving moet dit risico beperken.

Vias institute roept op tot een integrale aanpak rond infotainment, met nadruk op drie pijlers:

1. Wetgeving en handhaving – Camera’s kunnen helpen om gsm-gebruik achter het stuur beter te detecteren.

2. Infrastructuur en technologie – Ontwikkelaars moeten inzetten op intuïtieve, robuuste systemen die visuele afleiding beperken. Voor eenvoudige functies zoals temperatuurregeling blijven fysieke knoppen aangewezen.

3. Educatie en bewustwording – Infotainment verdient een plaats in rijopleidingen en campagnes moeten bestuurders wijzen op de risico’s van afgeleid rijden.

Tot slot geeft Vias enkele praktische tips mee: stel navigatie in vóór vertrek, vermijd handmatige invoer tijdens het rijden en dek als passagier je scherm af als het zichtbaar is voor de bestuurder.