Bent u bezorgd dat uw kinderen bij uw overlijden zullen discussiëren over uw erfenis of dat een kind zal beweren dat het niet gelijk behandeld is? Weet dan dat u als ouder samen met al uw kinderen rond de tafel kunt gaan zitten en onder bepaalde strikte voorwaarden een globale erfovereenkomst kan sluiten.

Een erfovereenkomst is een overeenkomst over de nalatenschap van iemand die nog in leven is. Er is een verbod om dergelijke overeenkomsten af te sluiten, tenzij de wet een uitzondering maakt. Maar er gelden sinds 1 september 2018 wel bijkomende toegelaten uitzonderingen, zoals het sluiten van een globale erfovereenkomst door een persoon samen met al zijn toekomstige erfgenamen (kinderen, kleinkinderen, enz.).

In een globale erfovereenkomst (ook wel ‘familiepact’ genoemd) worden alle schenkingen die u reeds aan uw kinderen hebt gedaan opgesomd. Het doel is een streep te trekken onder het verleden zodat niemand nog enige vorm van wrevel zou kunnen voelen en dus geen compensatie kan vragen met betrekking tot die schenkingen na uw overlijden. Daartoe is het noodzakelijk dat al uw vermoedelijke erfgenamen worden betrokken in de globale erfovereenkomst. Zij moeten namelijk erkennen dat er een evenwicht tussen hen bestaat en dus niemand zich benadeeld voelt. Dit is een subjectief, gevoelsmatig evenwicht. Het betekent niet dat zij mathematisch exact hetzelfde van u moeten hebben gekregen. Er wordt immers niet enkel rekening gehouden met schenkingen die gedaan zijn, maar ook met bepaalde voordelen waarvan uw kinderen hebben kunnen genieten (denk bijvoorbeeld aan buitenlandse studies, het kosteloos blijven wonen in de ouderlijke woonst of de jarenlange opvang van de kleinkinderen) alsook met de persoonlijke situatie van elke toekomstige erfgenaam (zoals bijvoorbeeld een kind met een beperking). Indien iedereen akkoord gaat en de globale erfovereenkomst ondertekent, trekt men letterlijk een streep onder het verleden. U kunt dan gerust zijn dat de erin vermelde schenkingen niet meer ter sprake komen bij uw overlijden en zo discussie vermijden.

Een eerste voorbeeld.

U hebt twee kinderen, een zoon en een dochter. U betaalde de buitenlandse studies van uw dochter. Uw zoon ging al op zijn twintigste aan de slag op de arbeidsmarkt. U gaf hem een financieel duwtje in de rug voor de aankoop van zijn eigen woning door middel van een schenking van een geldsom. In tegenstelling tot de financiering van de studies van uw dochter, die niet verrekend wordt in uw nalatenschap, zal de schenking aan uw zoon wél verrekend worden bij het bepalen van zijn erfdeel. Met een globale erfovereenkomst kunt u daar een streep onder trekken. Ze biedt namelijk de mogelijkheid dat uw beide kinderen erkennen dat de schenking en de buitenlandse studies gelijkwaardig zijn zodat ze niet meer ter sprake komen na uw overlijden.

Een tweede voorbeeld.

U hebt drie zonen, waarvan er al twee hun eigen woning hebben gekocht. Voor wat financiële steun bij de aankoop hiervan heeft u aan elk van hen in 2015 een som van 50.000 euro geschonken. Uw jongste zoon woont nog thuis en heeft nog geen plannen om afzonderlijk te gaan wonen. U kan een globale erfovereenkomst afsluiten met uw kinderen. In deze overeenkomst worden de twee schenkingen aan de oudste kinderen vermeld. Tevens wenst u dat er vermeld wordt dat de twee oudste zonen aan hun jongere broer elk 16.667 euro moeten betalen als compensatie van de reeds gebeurde schenkingen. Op die manier kan het evenwicht tussen de kinderen hersteld worden. 

Omdat erfovereenkomsten belangrijke gevolgen hebben, voorziet de wet in een strikte procedure met vormvoorwaarden. Deze procedure vindt noodzakelijk plaats bij de notaris en gaat gepaard met een aantal informatieplichten en reflectieperiodes. Zo moet o.a. het ontwerp van de akte vooraf worden meegedeeld aan alle partijen, vindt er ten vroegste 15 dagen na het meedelen van het ontwerp een vergadering plaats bij de notaris en kan de effectieve ondertekening pas gebeuren na een wachtperiode van één maand nadat het ontwerp werd meegedeeld. Op die manier tracht de wetgever de betrokkenen te behoeden voor het lichtzinnig afsluiten van erfovereenkomsten.

Mocht u hierover nog vragen hebben: uw private banker of wealth officer blijft bereikbaar en kan zo nodig  een KBC-expert Financiële Planning inschakelen.

Wat kunt u verwachten van een eerste gesprek?