De maatschap in goede en slechte tijden

U overweegt om een schenking te doen met het oog op een successieplanning ten voordele van uw kinderen. Toch wenst u nu nog niet zomaar alles uit handen te geven en wilt u nog voldoende zeggenschap behouden. Een maatschap biedt in dat geval een oplossing.

Hoe behoudt u zeggenschap in de maatschap?

1. Wilt u uw positie veiligstellen, dan is het belangrijk dat u zich bij oprichting in de statuten laat aanstellen als zaakvoerder. Als statutair zaakvoeder bent u in principe onafzetbaar, tenzij er een statutenwijziging komt. 

Bepaalt u in de statuten dat er slechts een statutenwijziging mogelijk is door eenparigheid van stemmen, dan is de optie van een statutenwijziging zo goed als uitgesloten als u zelf minstens 1 deelgerechtigdheid in vruchtgebruik in handen hebt. 

Ondanks deze bescherming, handelt en bestuurt de zaakvoerder nog steeds op basis van een mandaat dat hij gekregen heeft van de andere maten. Hij moet dat mandaat te goeder trouw in het belang van de maatschap uitoefenen. En dit ongeacht de omvang van zijn statutaire bevoegdheden. 

Als blijkt dat er sprake is van een eigenbelang of misbruik van het mandaat, bijvoorbeeld ten gevolge van een ernstige familiale ontwrichting die leidt tot onenigheid tussen de vennoten, dan kunnen de overige vennoten de rechtbank verzoeken om de aanstelling van een voorlopig bewindvoerder in de plaats van de zaakvoerder.

2. De oprichting van de maatschap in se levert u geen besparing in de erfbelasting of successierechten op. Daarom gaat men na de oprichting meestal over tot een schenking van de deelgerechtigdheden aan de kinderen. 

U kunt schenken in volle eigendom, maar dan zeker 1 deelgerechtigdheid houden, of schenken met voorbehoud van vruchtgebruik. Gezien de vruchtgebruiker in principe de persoon is die op de Algemene Vergadering het stemrecht uitoefent, controleert u op deze manier de beslissingen in de maatschap.

3. In beginsel verleent 1 deelgerechtigdheid 1 stem op de Algemene Vergadering. De vrijheid in het opstellen van uw statuten laat u toe om bepaalde soorten aandelen te creëren. Zo kunt u bijvoorbeeld aan type A-aandelen een meervoudig stemrecht toekennen, zodat 1 aandeel meer waard is dan 1 stem en voor type B-aandelen een eenvoudig stemrecht toekennen.

Bezit u als zaakvoerder type A-deelgerechtigdheden, betekent dit dat u uw stem zwaarder kunt laten doorwegen dan die van de andere vennoten.

4. Grote beslissingen vergen doorgaans een bijzondere meerderheid, waarbij de stem van alle maten telt. U kunt in de statuten voorzien dat de vereiste bijzondere meerderheid steeds de stem van de zaakvoerder moet bevatten

Dit geldt dan als een conditio sine qua non. Belangrijke beslissingen worden dan niet doorgeduwd door de andere vennoten als de zaakvoerder tegen stemt. U hebt als zaakvoerder in feite een vetorecht, want voor elke beslissing is uw akkoord vereist.

Bij alle maatregelen die u kunt nemen om de zeggenschap te behouden, is toch een belangrijke kanttekening nodig. De Vlaamse belastingdienst (Vlabel) heeft zich al enkele keren negatief uitgelaten over maatschappen waarbij de zaakvoerders (of het college van zaakvoerders) quasi ongelimiteerd controle behouden nadat de aandelen werden geschonken met een voorbehoud van vruchtgebruik (in casu aan de kinderen) en de duur van de maatschap gelinkt was aan het leven van de langstlevende zaakvoerder(s). In de ogen van Vlabel betreft dit fiscaal misbruik. 


Voor de Brusselse en Waalse maatschappen is er vooralsnog geen dergelijk uitdrukkelijk standpunt in die zin bekend. Evenwel blijft het ook in deze 2 gewesten aangewezen om de zeggenschap niet exclusief bij de zaakvoerder(s) of het college van zaakvoerders te leggen en de andere vennoten met andere woorden niet monddood te maken. 


Wenst u hierover zekerheid, doet u er goed aan een best voorafgaande beslissing te vragen en u te laten bijstaan door een externe specialist ter zake.

En wat als u of een van de vennoten onbekwaam wordt?

U hebt ondertussen een maatschap opgericht. Uw kinderen zijn samen met u vennoot, u bent de zaakvoerder. Op een dag hebt u een auto-ongeval en belandt u in een langdurige coma. Wat betekent dit voor de maatschap?

  • Wat als de zaakvoerder onbekwaam wordt?
  • Voor het geval een zaakvoerder onbekwaam wordt, bijvoorbeeld ten gevolge van een ongeval of ziekte, voorzien de meeste statuten een opvolgend zaakvoerder. Deze neemt het stuur over van de onbekwame zaakvoerder zodra de onbekwaamheid van deze laatste is vastgesteld.
  • Wat als een van de andere maten onbekwaam wordt?
    In het nieuwe vennootschapsrecht is de zaakvoerder van een maatschap een lasthebber. De wet zegt ook dat een lastgeving in principe eindigt van zodra de lastgever onbekwaam wordt. Het zaakvoerderschap in de maatschap zou in het gedrang komen. 
  • Sinds 2014 is het mogelijk dit op te vangen door een zorgvolmacht (beschermingsvolmacht) op te stellen. Het is echter omslachtig om alleen voor deze reden alle kinderen of maten een zorgvolmacht te laten opstellen. Daarom is het mogelijk in de statuten van de maatschap een bepaling op te nemen dat deze lastgeving niet eindigt door de onbekwaamheid van een van de maten.
Deze werkwijze verdient de voorkeur op de zorgvolmacht, niet alleen omwille van haar eenvoud. Ook het risico dat een zorgvolmacht eenzijdig wordt ingetrokken sluit u hiermee uit.
 
U bekijkt dit best met uw externe raadgever om de statuten zo nodig aan te passen.

KBC Private Banking & Wealth staat u bij in deze moeilijke tijden

U hebt een stevig vermogen opgebouwd en zoekt naar een oplossing voor uw vermogen via een maatschap? De KBC Private Banking experts bieden u een oplossingsgerichte fiscale en juridische begeleiding aan.

Maak nu kennis met KBC Private Banking & Wealth

Maak een afspraak

Uw private banker of wealth officer helpt u graag verder

Wenst u op de hoogte te blijven van onze nieuwsberichten?

U mag dit nieuwsbericht niet beschouwen als een beleggingsaanbeveling of als advies.