Rapportentijd op de kunstmarkt

Elk jaar is het opnieuw uitkijken naar het Art Basel & UBS Art Market Report. Niet minder dan 256 bladzijden telt dit lijvige rapport dat een vinger aan de pols houdt van alles wat er in de kunstmarkt gebeurt. Recent viel editie 2024 in onze artistieke mailbox. Redenen genoeg om te grasduinen in dit document en op zoek te gaan naar goede en iets minder goede cijfers.

Kunst is een vast onderdeel geworden van het vermogen. De meeste kunstliefhebbers en verzamelaars kijken in de eerste plaats naar een emotionele meerwaarde. Genieten van een kunstwerk aan de muur of een mooie sculptuur in de tuin is een evidentie. Bovendien kan het boeiend zijn dat de aankoop niet alleen door uzelf maar ook de anderen opgepikt wordt, met een eventuele meerwaarde als financiële bonus.
 

Over de gezondheid van de kunstmarkt kunnen we kort zijn. Na 2 opeenvolgende jaren van groei, vertoonde de kunstmarkt in 2023 een verwachte vertraging, waarbij de verkoop met 4% daalde tot een geschatte waarde van 65 miljard dollar. Factoren zoals hoge rentetarieven, inflatie en politieke onzekerheid droegen bij aan deze afname, vooral in de topsegmenten van de markt. Desondanks bleven de waarden boven het niveau van voor de pandemie in 2019.

Daarentegen viel ook op dat ondanks de daling in waarde, het aantal transacties in 2023 aangroeide tot 39,4 miljoen, een toename van 4% ten opzichte van het voorgaande jaar. Deze groei situeerde zich voornamelijk op lagere prijsniveaus, terwijl de topsegmenten van de markt een terugval lieten zien. Wellicht een logische verklaring na het megasucces van de naamveilingen van Paul G. Allen en de Macklowes in 2022. Nogmaals het bewijs dat naast debt, divorce en death belangrijke redenen zijn om een kunstcollectie naar de veiling te brengen.

Zowel openbare veilingen als handelsverkopen daalden in 2023, waarbij veilingen een scherpere daling van 7% vertoonden ten opzichte van een kleine afname van 3% in handelsverkopen. De Chinese consument keerde terug naar de kunstmarkt, waardoor de terugval desondanks beperkt bleef. Een andere observatie is ook de verschuiving van de publieke veiling naar de private sales bij de veilinghuizen, bij deze laatste noteerden we een kleine stijging van 2%.
 

De Verenigde Staten behielden hun positie als de grootste kunstmarkt ter wereld, met 42% van de totale verkoopwaarde. Ze noteerden wel een daling van 3% ten opzichte van het voorgaande jaar. China werd de op één na grootste markt, terwijl het Verenigd Koninkrijk terugviel naar de derde plaats. De complexe regelgeving na Brexit heeft de Engelse kunstmarkt de nodige tegenwind gegeven.
De Chinese herleving op de kunstmarkt is vooral te danken aan de opheffing van de lockdowns begin 2023. Vooral tijdens de eerste jaarhelft maakten de grote beurzen en veilingen een comeback met een omzetgroei van 9% als resultaat.
 

Positief nieuws viel er te rapen bij de online verkopen met een totaal geschatte waarde van 11,8 miljard dollar, goed voor 18% van de totale markt en een verdubbeling sinds 2019. Alleen tijdens de covidjaren lagen de totale verkopen hoger. De redenen daarvoor liggen voor de hand. De gemiddelde prijs voor kunstvoorwerpen die online verkocht worden ligt wel veel lager dan bij live-transacties. 95% van de werken wisselen van eigenaar voor minder dan 50.000 dollar.

Een snelle blik op de grafiek van de kunst NFT’s zegt voldoende. Niet alleen daalde de omzet drastisch, maar ook de gemiddelde prijs viel terug van een gemiddelde van 16.000 dollar begin 2022 tot enkele honderden dollars.
 

Tot slot vermeldt het rapport het fenomeen van 'cross-over verzamelen'.
Naast kunst en antiek maken een groot deel van de verzamelaars steeds meer een uitstap naar andere collectibles zoals juwelen, uurwerken, handtassen en sneakers. De veilinghuizen zien daardoor een sterke stijging in hun luxury sales. In 2023 realiseerde Christie’s 1 miljard dollar in het luxesegment. Anderzijds trekken ze vanuit deze invalshoek ook nieuwe kunstkopers aan.