Ben ik verplicht om een erfenis te aanvaarden?

Een notaris neemt met u contact op met de boodschap dat u erfgerechtigd bent in een nalatenschap. Bent u dan verplicht om die nalatenschap zomaar te aanvaarden?

Om te beginnen is het geruststellend om te weten dat niemand u kan verplichten om een erfenis te aanvaarden. U hebt wel degelijk het recht om te kiezen. In dit nieuwsbericht leest u welke uw opties zijn en welke de gevolgen van uw keuze zijn.

Dit wil zeggen dat u de hele erfenis aanvaardt. Dat zijn zowel de activa als de eventuele schulden of schuldvorderingen (passiva) die er zouden zijn, zonder dat u daar op voorhand een zicht op hebt. Als u bijvoorbeeld erft van een ver familielid met wie u niet veel contact meer had en dus eigenlijk geen flauw benul hebt van wat de nalatenschap omvat, kan dit risicovol zijn. Een zuivere aanvaarding kan immers tot gevolg hebben dat u met uw eigen vermogen moet instaan voor de schulden uit de erfenis als de nalatenschapsgoederen hier niet voor volstaan.

U kunt ook stilzwijgend een erfenis zuiver aanvaarden. U kunt daar dan niet meer op terugkomen. Als u bijvoorbeeld het huis van de overledene al leeghaalt of de onroerende voorheffing van de overledene betaalt, kan dit aanzien worden als een stilzwijgende aanvaarding. Enkel dringende herstellingswerken zoals de reparatie van een gesprongen waterleiding, mogen worden uitgevoerd voor zover ze de belangen van de erfgenamen vrijwaren.  

Twijfelt u over het al dan niet aanwezig zijn van schulden in de nalatenschap? Dan aanvaardt u het best onder voorrecht van boedelbeschrijving. De notaris maakt dan een inventaris van alle goederen en eventuele schulden. U staat dan alleen in voor de som van de activa aanwezig in de nalatenschap. U zult dus nooit schulden uit de erfenis moeten betalen met uw eigen vermogen.

Wanneer kan het interessant zijn om een nalatenschap te verwerpen?

Vreest u dat de erfenis te veel schulden bevat? Dan kunt u beslissen om ze volledig te verwerpen. U erft dan niets, maar eventuele schuldeisers van de overledene kunnen u dan ook niet aanspreken.
Doe dat wel tijdig in een verklaring van verwerping opgesteld bij de notaris. Wacht u hiermee te lang, dan bestaat immers het risico dat u de erfenis stilzwijgend zuiver aanvaardt, zoals hierboven besproken.

Als u de erfenis verwerpt, komen in bepaalde situaties de volgende erfgenamen in rang in uw plaats. Dan is het dus belangrijk dat ook zij de erfenis verwerpen.

Als u zelf niets hebt ondernomen naar uw kleinkinderen, kunnen uw kinderen nog altijd het initiatief nemen om uw nalatenschap te plannen in functie van hun eigen kinderen.
Dat kan op twee manieren:

1. Door de nalatenschap te verwerpen
2. Met een doorgeefschenking

Uw kind kan uw nalatenschap verwerpen. Uw erfenis zal in dat geval volledig naar de afstammelingen van uw kind gaan. Uw kleinkinderen betalen successierechten alsof ze rechtstreeks van u erven. Dat kan fiscaal voordelig zijn omdat de successierechten in dat geval gespreid worden over meerdere erfgenamen in rechte lijn. Er wordt ook een generatie overgeslagen (generation skipping).

De verwerping van een nalatenschap is een alles-of-nietsverhaal. Uw kind kan de nalatenschap niet gedeeltelijk verwerpen en bijvoorbeeld vragen om een bepaald (on)roerend goed toch te behouden.

De doorgeefschenking is een andere manier om een (gedeeltelijke) generatiesprong te organiseren. Hiermee kunnen uw kinderen uw erfenis of een deel hiervan doorgeven aan hun afstammelingen in rechte lijn: kinderen, kleinkinderen… Ze bepalen zelf welke goederen uit de erfenis zij zelf willen bijhouden en wat mag toekomen aan hun kinderen.

Uw kinderen betalen successierechten op wat zij van u erven. De begiftigden, in dit geval uw kleinkinderen, kunnen onder bepaalde voorwaarden een (gedeeltelijke) vrijstelling van schenkbelasting krijgen op de (waarde van de) goederen die zij via de doorgeefschenking verkrijgen. In bepaalde gevallen kunnen uw kinderen op deze manier (een gedeelte van) de verkregen erfenis zelfs kosteloos doorschenken aan de volgende generatie. Ook de langstlevende partner kan van de doorgeefschenking gebruik maken.

Aan de doorgeefschenking zijn wel een aantal voorwaarden verbonden zoals:

• De nalatenschap valt open in het Vlaams Gewest
• Uw kinderen hebben de successierechten al volledig betaald
• De doorgeefschenking moet gebeuren binnen het jaar na het overlijden
• De schenking moet verplicht in een notariële akte gebeuren

Wilt u meer weten over een doorgeefschenking? Neem dan contact op met uw notaris.

Neem dan contact op met uw private banker of wealth manager.