De wereld in beeld: al winter op de financiële markten?

Van de hoop op beterschap aan het begin van de zomer blijft inmiddels weinig over. De zomerrally was immers vooral gebaseerd op de verwachting dat de renteverhogingen door de centrale banken maar van korte duur zouden zijn. En de tweedekwartaalresultaten waren toch zo slecht niet. Ondertussen staan de meeste indices terug in de buurt van de bodems van eerder dit jaar. Een streng rentebeleid en een grote kans op een recessie baart de beleggers grote zorgen. De centrale bankiers zijn bereid zeer ver te gaan, hoe groot het slagveld op de beurs ook moge zijn. We staan aan de vooravond van het derdekwartaalresultatenseizoen. Het is bang afwachten hoe de winsten geïmpacteerd zullen zijn en meer nog hoe de verwachtingen voor het volgende kwartaal en het jaar naar beneden worden bijgesteld.

Op de beursvloer blijft het ondertussen kommer en kwel. Wall Street kende een van de slechtste septembermaanden in 20 jaar. Hoge inflatie en stijgende rentes en heel wat recessievrees, een ongezonde cocktail die drukt op het sentiment. Wall Street tekende voor 3 kwartaaldalingen op rij. Dit is de langste verliesreeks voor de S&P en de Nasdaq sinds het horrorjaar 2008 en meteen ook de langste kwartaaldaling voor de Dow Jones in 7 jaar. Sommige aandelen noteren ondertussen aan braderieprijzen. Alleen dagen er vooralsnog weinig kooplustigen op. Nochtans, een beursgoeroe als Warren Buffett zal, als hij zijn eigen beurswijsheid trouw is, nu wel zaakjes doen. ‘Be fearful when others are greedy and be greedy when others are fearful’. Als niemand een aandeel wil hebben of in de markt durft te stappen, heb dan juist het lef om te kopen.

Een zeer agressieve Federal Reserve, unanimiteit over de ganse lijn, trok de rente op met 75 basispunten en verhoogde in één ruk de prognoses voor verdere renteverhogingen. De beleidsrente kan dit jaar nog richting 4,4%. De groei wordt opgeofferd om die inflatie onder de knie te krijgen. En dat mag zelfs een recessie als te betalen prijs betekenen.
De meeste aandacht gaat doorgaans richting de Federal Reserve en de Europese centrale bank, maar ook in andere landen is het alle hens aan dek om de inflatie te bestrijden. Zelfs in Zwitserland noteert de inflatie op het hoogste peil in 30 jaar. De Swiss National Bank verhoogde de beleidsrente met 75 basispunten tot 0,50% waardoor de rente voor het eerst sinds 2011 niet langer onder nul noteert. Turkije blijft een buitenbeentje. Een inflatie van 80% bestrijdt men ginder met een … renteverlaging. Ondoorgrondelijk die Erdogan.

De impact bleef vooralsnog beperkt, maar nu wordt de consument toch stilaan gedreven in de hoek waar de klappen vallen. Het consumentenvertrouwen in België daalde tot het laagste niveau sinds 1985. De aanhoudende stijging van de energieprijzen, de prijsstijgingen in de supermarkt en de geopolitieke onzekerheid spelen de belangrijkste rol. De inflatie kunnen we in Europa nu ook voor het eerste met twee cijfers schrijven.

De meeste economische cijfers zijn zwak tot zeer zwak. De Duitse bedrijfsklimaatindex daalde in september veel sterker dan verwacht tot 84 punten. Een recessie in Duitsland is nu niet meer veraf. Het Belgische ondernemersvertrouwen daalde tot het laagste niveau sinds 2020 en was vooral merkbaar in de detailhandel.

In de VS blijven de huizenprijzen té hoog. Een hypotheekrente rond 6,75% voor een vaste hypotheek over 20 jaar zal hier waarschijnlijk wel zijn rol gaan spelen.
 

Het overlijden van Queen Elisabeth zorgde vorige maand voor een schokgolf in het Verenigd Koninkrijk. De intrede van de nieuwe premier Liz Truss verdween zo enigszins naar de achtergrond, maar dit is de laatste dagen meer dan goedgemaakt. Ook zij heeft recht op een schokgolf. Samen met de Brits minister van Financiën Kwasi Kwarteng presenteerde ze een met schulden gefinancierd fiscaal stimuleringsplan. Wat de markten ervan dachten was snel duidelijk. De minister van Financiën kreeg als snel het koosnaampje Kami-Kwasi. Een kamikazepoging dus. Liz Truss spiegelt zich graag Margaret Thatcher. Voor haar zijn belastingverlagingen vooral nodig voor de rijkere klasse. Zij is een ‘believer’ van de ‘trickle down economics’-theorie. Lage inkomens en burgers met een beperkt vermogen zouden profiteren van de belastingverminderingen voor de rijke klasse. Dit is een theorie die door de meeste economen van tafel wordt geveegd.

Het vertrouwen in de markt zakte naar een dieptepunt, het pond kelderde en de Bank of England kon niet anders dan ingrijpen om de financiële stabiliteit te garanderen. Zo gaat de Britse centrale bank tot half oktober miljarden aan overheidsobligaties opkopen. Kostenplaatje wordt op 65 miljard Britse pond geraamd. Truss blijft echter onverminderd de hervormingen verdedigen. Alhoewel de bocht die ze begin oktober begint te maken nu toch wel heel ruim wordt. Zelfs het IMF tikte het VK op de vingers.

Een beetje politieke rust na het aftreden van Boris Johnson blijkt ijdele hoop. Het belooft een hete winter te worden over het kanaal. Figuurlijk alvast.

De olieprijs staat ondertussen bijna 30% onder de top, maar aan de pomp is daar vooralsnog weinig van te merken. Daar zit de dure dollar natuurlijk voor iets tussen. Met een slabakkende wereldeconomie en recessievrees zou de vraag naar olie in principe moeten dalen en logischerwijze ook een verdere daling van de prijs moeten volgen. Echter de olieproducerende landen willen de huidige niveaus liever nog een tijdje behouden. Dan is er 1 oplossing, namelijk de productie beperken. De OPEC+, dus alle leden van de OPEC plus Rusland, vergaderen in Wenen. Een productieverlaging van 500.000 tot 1 miljoen vaten ligt er op tafel.

September was een erg moeilijke maand voor de obligatiemarkten. Nieuwe inflatiepieken zorgen er voor dat centrale banken hun retoriek voorlopig niet bijstellen: inflatiebestrijding via agressieve renteverhogingen blijft prioriteit nummer één. Dat hierbij de economische groei wordt gefnuikt, is voorlopig van ondergeschikt belang.

Niet meteen een inspirerende omgeving voor rente- en aandelenmarkten.
De koersen van zowel overheids- als bedrijfsobligaties daalden fors de voorbije maand. De Europese en Amerikaanse centrale bank trokken beiden hun basisrente op met 75 basispunten. Zo'n forse verhoging gebeurde voor de ECB  nooit eerder. Tegelijkertijd kondigde men aan om het verstrakkende monetaire beleid ook in de toekomst te zullen verderzetten.

Het resultaat was dat in de VS en Europa de  tienjaarrente afgelopen maand met 50 basispunten opliep. In bepaalde eurolanden steeg de rente nog forser. Italië zag zijn rente met 60 basispunten toenemen als gevolg van de politieke spanningen en de verkiezingsoverwinning van extreemrechts.
De 2-jaarsoverheidsrente steeg echter nog sneller, wat tot een vervlakking van de rentecurves leidde. In de VS is de rentecurve al een tijdje negatief: de kortetermijnrente ligt er hoger dan de langetermijnrente.

De meest volatiele rentemarkt was de voorbije maand die van het VK. De nieuwe regering van eerste minister Truss verbaasde vriend en vijand met de aankondiging van een omvangrijke belastingverlaging, met als doel de gezinnen en bedrijven te stimuleren hun besteedbaar inkomen op peil te houden. Op hetzelfde moment trachtte de Bank of England de vraag/inflatie af te remmen met renteverhogingen. De tegengestelde beleidsvisie tussen de monetaire en fiscale autoriteiten zorgt voor nervositeit in de markt. De 10-jaarrente klom op 1 dag tot 100 basispunten hoger. Om de markten te kalmeren trok de Britse regering een deel van haar plannen weer in. De hoogste belastingschaal van 45% zal dan toch behouden blijven.

Ook bedrijfsobligaties stonden in september onder druk. De kredietspreads op zowel investment grade als de meer risicovolle high yield obligaties namen toe. Vooral de high yielders kregen het de afgelopen maand moeilijk. De vrees voor een economische groeiafkoeling en/of recessie is hier uiteraard niet vreemd aan. De kredietspreads voor dit type obligaties liepen op met ongeveer 50 basispunten. Het renteverschil met de veilige staatsobligaties bedraagt in de eurozone al 630 basispunten, in de VS 550 basispunten. Vooral de vastgoedsector stond onder druk.

Wat munten betreft beleef de dollar gouden tijden. De hoge marktvolatiliteit en het kordate rentebeleid van de Federale Reserve bezorgt de munt vleugels. Ten opzichte van de euro is de dollar dit jaar al 14.5% geapprecieerd.
De prijs voor de hoogste volatiliteit gaat deze maand overduidelijk naar het Britse pond. De budgettaire en monetaire perikelen verklaren de koersval.

Het soepele monetaire beleid in Japan heeft er dan weer toe geleid dat de yen ten opzichte van de dollar op het laagste peil noteert in 20 jaar. De zwakte van de munt zette de Japanse centrale bank er toe aan om te interveniëren in de valutamarkt om de koersval te stutten.

We zien een aantal redenen om onze sterke onderweging in aandelen lichtjes af te bouwen.

De voornaamste redenen voor deze tactische beweging:

• de Amerikaanse economie is veerkrachtiger dan de Europese economie, waarvan verwacht wordt dat een recessie onvermijdelijk is.
• We verwachten niet dat de derdekwartaalresultaten de gevreesde capitulatie zullen brengen.
• De hogergenoemde renteverhogingen door de centrale banken zijn ook al in belangrijke mate ingeprijsd in de markt.

Een nieuwe berenmarktrally is dan ook niet uitgesloten. We blijven echter wel onderwogen tegenover onze benchmark.

Dit nieuwsbericht mag niet worden beschouwd als een beleggingsaanbeveling of advies.