“Beleg op lange termijn en stap regelmatig in”

“We hebben enkele mooie beursjaren achter de rug, de economie blijft het in vele opzichten fundamenteel goed doen. Maar er zijn enkele risicofactoren die mogelijk roet in het eten gooien: de handelsconflicten van de Amerikaanse president Trump en de regeling voor de brexit die op zich laat wachten.” Jan Van Hove, hoofdeconoom van KBC, maakt drie jaar na zijn aantreden een stand van zaken op.

In september zal professor Jan Van Hove drie jaar aan de slag zijn als hoofdeconoom van KBC. Zijn lesopdracht aan de KU Leuven is sindsdien beperkt, alleen op vrijdagnamiddag spijkert hij zijn studenten nog bij in de Europese en internationale economie. “De snelheid van de bedrijfswereld verschilt natuurlijk sterk van het langetermijnperspectief van het academisch onderzoek, maar de twee bevruchten elkaar wel. De combinatie bevalt me. Ook de studenten vinden het fijn, ze hebben graag lesgevers met ervaring in de bedrijfswereld.”

De beurzen zijn sinds eind vorig jaar zeer volatiel. Hoe verklaart u dat?

“Over iets langere termijn - vijf, zes jaar - hebben we een zeer mooi beursherstel gehad na de crisis. De langetermijnbelegger zal zeker niet ontevreden zijn. Eind vorig jaar was er volatiliteit, gevolgd door een correctie begin dit jaar en terug wat volatiliteit vanaf mei. De inzinking eind 2018 was het gevolg van enkele risicofactoren die de wereldeconomie mogelijk zwaar kunnen verstoren en die voor onzekerheid zorgen. Tot dan toe hadden de aandelenbeurzen deze risico”s grotendeels genegeerd, maar wat vertraging in de Amerikaanse economie schudde blijkbaar iedereen wakker. De handelsoorlogen van Donald Trump hebben potentieel grote gevolgen. Daarnaast is er de brexit die blijft aanslepen. Na enkele jaren van sterke beursprestaties is het bijna logisch dat er volatiliteit opduikt bij mogelijk slecht nieuws.”

Zal die volatiliteit aanhouden?

“Wellicht wel, al blijft de economie het fundamenteel vrij goed doen. De bedrijfsinvesteringen blijven hoog in heel Europa, zeker ook in België. Bedrijven maken dus ondanks alle onzekerheden een vrij positieve analyse van de toekomst. Daar hangt mee samen dat de werkgelegenheid goed zit. De jobcreatie is hoog in heel Europa. We komen zelfs in een situatie van schaarste op de arbeidsmarkt, in Europa en zeker ook in de VS. Er zijn wel tekenen dat de Amerikaanse economie wat afkoelt. Na jaren van hoogconjunctuur krijg je een vertraging, dat is het natuurlijke proces van een conjunctuurcyclus. Een handelsoorlog, waardoor Amerikaanse exporteurs bijvoorbeeld nog maar moeilijk toegang krijgen tot de Chinese markt, kan dan voor een bijkomende schok zorgen. Toch denk ik niet dat we aan de vooravond van een drastische afkoeling staan. De Amerikaanse economie presteert nog altijd zeer sterk. De groei zal er vertragen maar niet stilvallen. De Europese economie volgt een ander ritme van matige groei. Als de handelsconflicten zouden escaleren en als we naar een harde brexit gaan, dan krijgen we natuurlijk een ander verhaal.”

Is Italië dat zich niet aan de Europese begrotingsregels houdt en een hoge schuld torst, een risicofactor?

“Ja, al treedt er een zekere gewenning op. De markten blijken de clash tussen Italië en Europa goed te verteren, ze gaan ervan uit dat er wel een compromis uit de bus zal komen. Op lange termijn moeten we wel beseffen dat Italië als een zwaard van Damocles boven de Europese economie blijft hangen zolang het land niet saneert en structureel hervormt. Wellicht zal Italië die herstructurering niet alleen aankunnen en moet er een Europese oplossing komen. Daarom is het belangrijk dat we een nieuwe Europese Commissie krijgen met een duidelijke visie over waar ze met de EU naar toe wil. Is het bespreekbaar dat we grote investeringsprojecten opzetten in Europa, deels gefinancierd door het Europese niveau en mogelijk ook door schulden, wat momenteel niet het geval is? Zo een beleid zou de druk doen afnemen op de lidstaten die het moeilijker hebben, zoals Italië en Griekenland. Sommige landen zijn er voorstander van, andere houden vast aan het zuinigheidsbeleid waarvoor de Duitsers het voorbije decennium hebben gepleit. We moeten tot een nieuw Europees compromis komen.”

Zou dat ook voor ons land geen goede zaak zijn?

“De overheidsschuld in België blijft hoog. Een volgende regering moet saneren, de ruimte voor nieuw beleid zal zeer beperkt zijn. Het zou zeker helpen als er Europees wat meer flexibiliteit komt rond begrotingsregels. Dat zou ons toelaten een langetermijntraject van schuldafbouw uit te tekenen, waaraan we ons dan wel moeten houden. Het blijft hoe dan ook noodzakelijk om onze schuld af te bouwen want de financiële markten zullen op een bepaald moment keren en bij een oplopende rente is een hoge schuld een enorm probleem. Door het Europese monetaire beleid van de voorbije jaren is er veel tijd gekocht om landen de kans te geven grondig te hervormen. Maar blijkbaar was de incentive te klein om dat ook daadwerkelijk te doen, niet alleen in België.”

Professor Jan Van Hove: "De algemene beleggingsstrategie geldt nu meer dan ooit: beleg op lange termijn en stap regelmatig in. Dat is veilig en levert toch geld op."
Professor Jan Van Hove: "De algemene beleggingsstrategie geldt nu meer dan ooit: beleg op lange termijn en stap regelmatig in. Dat is veilig en levert toch geld op."

Is het een groot probleem dat we misschien weer naar een lange periode zonder federale regering gaan?

“Een periode zonder regering is nooit desastreus geweest. Je behoudt een stabiel klimaat en er kunnen geen begrotingsontsporingen plaatsvinden. Bij grote economische schokken is er wel een probleem. Stel dat er een harde brexit komt, dan kan een regering in lopende zaken niet drastisch economisch ingrijpen om de schok op korte termijn op te vangen. Een nieuwe regering blijft dus best niet te lang uit.”

De rente is historisch laag. Komt er op korte termijn een verhoging?

“Dat ziet er niet naar uit. De kortetermijnrente in Europa blijft laag zolang het monetaire beleid zeer stimulerend blijft. Zo lang de Europese Centrale Bank de beleidsrentes niet verhoogt, in het bijzonder de depositorente die negatief is, zal de kortetermijnrente niet stijgen. Ook de langetermijnrente blijft laag en daalt zelfs nog. Omdat de economie wat afkoelt en de risicofactoren groot zijn, wordt verwacht dat de centrale banken wereldwijd weer meer zullen gaan stimuleren door ofwel de kortetermijnrente te verlagen ofwel opnieuw kwantitatieve versoepeling toe te passen - QE of Quantitative Easing - en obligaties op te kopen. Die beide instrumenten hebben een negatief effect op de langetermijnrente. Ik denk dat de rente nog enkele jaren zeer laag en mogelijk negatief zal blijven omdat de risicofactoren nog een tijdje zullen spelen. Maar we moeten wel beseffen dat een negatieve rente niet normaal is, dat is the end of economics. Heel ons marktgebeuren werkt op het principe dat geld een prijs heeft.”

Voor obligaties breken dus nog niet meteen betere tijden aan.

“Obligaties blijven een stabiliserende functie uitoefenen in een gespreide portefeuille, ook al kan je geen rendement halen. We zien dat de zoektocht naar een beetje rendement zo groot is dat ook risicovolle producten in de obligatie- of meer algemeen in de vastrentende wereld aan zeer lage rendementen worden aangeboden. De Griekse langetermijnrente is zeer sterk gedaald terwijl het land toch nog altijd een staatsschuld heeft van 180 procent van het BBP. De honger naar bedrijfsobligaties is groot zonder dat beleggers beseffen wat de achterliggende risico's zijn. Zeker in de Amerikaanse corporate bond market is de kwaliteit van heel wat papier bedroevend laag. Als er een grote schok komt, wordt dat een groot probleem.”

Obligaties halen geen rendement, de aandelenmarkt is volatiel. Het spaarboekje dan maar?

“Relatief gesproken levert een spaarboekje een hoog rendement op want je zou eigenlijk -0,4 procent moeten krijgen. In de huidige omstandigheden is het niet onlogisch dat mensen met de wettelijke 0,11 procent tevreden zijn. Natuurlijk mist een spaarder opportuniteiten, bijvoorbeeld in aandelenmarkten. De risicoappetijt van heel wat beleggers is begrijpelijk wat afgenomen de voorbije maanden, maar op lange termijn blijft het verstandig belegd te zijn want anders verlies je altijd. Het typische advies aan klanten is om regelmatig in te stappen. Daardoor profiteer je van goede evoluties en is een terugval geen probleem, want dan koop je ook op lagere niveaus in. De algemene beleggingsstrategie geldt nu meer dan ooit: beleg op lange termijn en stap regelmatig in. Dat is veilig en levert toch geld op.”

Op economisch vlak biedt de klimaatsverandering opportuniteiten.

Jan Van Hove, hoofdeconoom van KBC

De huisvisie van KBC op de dollar is al ruim een jaar negatief, terwijl die munt steeds steviger wordt. Wat is de huidige visie?

“De strategie van KBC Asset Management stelde in het verleden Europese, en vooral Duitse, aandelen voorop in combinatie met investeringen in euro”s. De beleggingsfocus is nu verschoven, het accent ligt op Amerika. Zeker de Duitse economie is kwetsbaar voor internationale onzekerheden, met name de handelsconflicten – het land is twee keer slachtoffer want het exporteert veel naar Amerika en China - in combinatie met technologische disrupties zoals de nieuwe emissienormen voor de auto-industrie. We zijn wat voorzichtiger geworden met Duitsland, terwijl de Amerikaanse economie zeer dynamisch blijft en wat vertraging kan opvangen. Kijk je naar de wisselkoers, dan werd de dollar de voorbije jaren sterk ondersteund door een zeer dynamische centrale bank. Die trok de rente op om de inflatie tegen te gaan en de economie af te remmen, en gaf daarmee steun aan de wisselkoers. Nu gaan we naar een periode waarin de Amerikaanse centrale bank de stimulus zal afbouwen en de rente verlagen. Op lange termijn verwachten we dat Europa de rente net wat zal verhogen, waardoor de euro sterker wordt. In de wisselkoers moeten we ook de politieke factor meenemen. Op het moment dat de Amerikaanse economie begint te verzwakken en de VS een handelsconflict hebben met heel wat andere landen, zou het vreemd zijn dat de dollar zo sterk blijft. Als Trump begint in te praten op de markten en de dollar naar beneden wil, dan zal dat impact hebben.”

We hebben het gehad over Europa en de VS. Hoe kijkt u naar de opkomende markten?

“Je hebt in die landen meer schokken maar op lange termijn zullen ze het altijd beter doen dan de Westerse landen. De opkomende economieën horen in elke portefeuille thuis, zeker met een langetermijnperspectief, maar je moet met een veel grotere volatiliteit kunnen leven. Je hoeft niet altijd rechtstreeks in die landen te beleggen, je kan dat ook doen door aandelen te kopen van Europese en Amerikaanse bedrijven die er zeer actief zijn als exporteur of producent. Zo spring je onrechtstreeks mee op de kar.”

Welke landen springen er uit?

“De landen die profiteren van de terugval in China, zoals Vietnam, Cambodja en tot op zekere hoogte ook India. Daarnaast is Afrika het continent met de grootste groeicijfers. Denk aan Kenia en Ethiopië. Natuurlijk is er soms politieke onzekerheid en dus is spreiding zeer belangrijk. Zuid-Amerika is een moeilijker verhaal. De schulden zijn er hoog, het economische beleid swingt al eens van links naar rechts en de structurele uitdagingen blijven groot. Een uitzondering is Chili dat het economisch zeer goed doet en sterk verankerd is in de wereldeconomie.”

Hoe kijkt u naar de klimaatuitdagingen. Zijn ze een economische opportuniteit of eerder een bedreiging?

“Het klimaatbewustzijn groeit bij bedrijven en overheden, dat zie je in hun risicomanagement. Toch denk ik dat we de impact van de klimaatverandering onderschatten. Dat is zeker een bedreiging. Overheden en bedrijven lopen achterop met een langetermijnvisie. Politici kijken maar enkele jaren vooruit, ook de bedrijven zijn vooral met de korte termijn bezig. Het wordt cruciaal om zowel op overheids- als bedrijfsniveau een geleidelijke transitie in te bouwen en grote schokken te vermijden. Puur economisch creëert de klimaatverandering natuurlijk ook heel wat opportuniteiten. Er zullen milieugerichte technologieën nodig zijn om de transitie te maken. En zoals altijd zullen er winnaars en verliezers zijn.”

Disclaimer
Dit nieuwsbericht mag niet worden beschouwd als een beleggingsaanbeveling of advies.