De wereld in beeld: nervositeit neemt toe

Filmliefhebber? Dan kent u ongetwijfeld Mad Max, een cultfilm eind jaren 70, waarin Mel Gibson als jonge acteur schitterde. Alles draait om oliebezit om te overleven en hiervoor gaan de resterende aardbewoners regelmatig op de vuist. En dat is nog zacht uitgedrukt.
Tegenwoordig stroopt men in het Verenigd Koninkrijk aan de pomp ook regelmatig de mouwen op. Ellenlange files aan de pomp die ons aan de oliecrisis van weleer doen terugdenken, lege tanks, geen bevoorrading en dan is er niet veel nodig om aan de pomp de lont in het kruitvat te steken. Figuurlijk dan toch. Het zwarte goud is terug van weggeweest. Enfin, toch de prijs. Vorig jaar nog op een dieptepunt, vandaag noteert een vat Brentolie rond de 80 dollar. U hebt het ongetwijfeld al aan de pomp gemerkt en dan moet die ketel nog gevuld worden met de winter in aantocht.
Een piekende energieprijs is zeker niet de enige stoorzender waarmee de sneller dan verwacht aantrekkende economie wordt geconfronteerd: hogere energieprijzen zorgen voor inflatie, de vastgoed- en energiecrisis in China, de deltavariant in sommige streken, problemen in de productie-en bevoorradingsketen ... De consument wil terug zijn portefeuille bovenhalen, maar ziet vaak de kans niet. Een fiets? Nu al vaak een levertijd in … 2023. Een nieuwe auto? De toonzaal bij de dealer staat leeg. Auto’s nochtans genoeg, alleen staan ze op de terreinen van de fabrikant te wachten tot die ene chip van 5 dollar is geleverd nodig om het raampje of de ruitenwisser te laten functioneren.  

Einde van een tijdperk

Herinner u Jackson Hole vorige maand waar de Amerikaanse centrale bankiers op hun jaarlijks uitstapje de toekomstige monetaire politiek bespraken? Toen werd er al een tipje van de sluier opgelicht en was het eigenlijk al duidelijk dat het begin van de ‘tapering’, de afbouw van de stimuli, voor de deur stond. Federal Reserve (Fed)-voorzitter Powell bracht op de bijeenkomst van 22 september een voorzichtige boodschap. Minder stimuli en het vooruitzicht op enkele renteverhogingen, weliswaar nog niet voor morgen, is nu niet het nieuws waar aandelenbeleggers op zitten te wachten. De boodschap een beetje ‘verpakken’ was nodig om de markten niet te zeer te verontrusten. En dat lukte, op dat moment toch. Financiële markten kunnen onzekerheid missen als kiespijn en een duidelijk zicht op de toekomst geeft vertrouwen.

In principe zal de Amerikaanse centrale bank vanaf november maandelijks 15 miljard dollar minder obligaties opkopen. Momenteel bedragen de aankopen maandelijks 120 miljard dollar en tegen midden 2022 staat de teller op nul.

Omtrent de eerste renteverhoging is er iets minder eensgezindheid. De helft van de Fed-leden wil de rente eind 2022 een eerste keer verhogen. In juni was hier nog een minderheid voor te vinden. En voor 2023 en 2024 worden elk jaar drie extra renteverhogingen vooropgesteld. Zo ver zijn we uiteraard nog niet, veel zal afhangen van de verdere evolutie van de inflatie. Duidelijk is wel dat de financiële markten stilaan in een wereld verder moeten zonder de steun van een soepel monetair beleid.

What goes up must …

Was de inflatie niet ‘iets’ dat de centrale banken de afgelopen jaren hoger wensten? Zo rond de 2%. Inderdaad, maar zo snel moet het nu ook weer niet. Bovendien, dit soort inflatie zien economen liever niet. Zij verkiezen een loongedreven inflatie en niet een inflatie die het gevolg is van verstoringen in het aanbod en een losgeslagen energieprijs. Op de te lage inflatie van de afgelopen jaren hadden de centrale banken niet direct een oplossing in de schuif, maar ook nu ligt een paardenmiddel om de inflatie te drukken niet voor het rapen. Schaarste lost men immers in een vingerknip niet op.

Lagarde, het hoofd van de Europese Centrale Bank, pleit voor kalmte en geduld. Zij ziet de inflatie-opstoot nog steeds als een tijdelijk fenomeen met als grote boosdoener de energie. Of het een tijdelijk fenomeen is, zal de toekomst uitwijzen (hopelijk voor onze energiefactuur …), maar we zien inderdaad een veel genuanceerder beeld als we de kerninflatie onder de loep nemen. In België ligt het inflatiepeil op 2,86%, de kerninflatie, dus zonder energieproducten en onbewerkte voedingsmiddelen, vertraagde vorige maand zelfs van 1,65% naar 1,61% op jaarbasis.

In het Verenigd Koninkrijk ziet men het enigszins anders. Bailey, de voorzitter van de Bank of England, is bereid om dit jaar nog de rente te verhogen om te vermijden dat de inflatie een permanent karakter krijgt. Ook hier een kanttekening van Bailey dat een monetair beleid geen oplossing kan aanreiken om de tekorten her en der in de economische keten aan te pakken.

In de Verenigde Staten kwam de inflatie in augustus op 5,3% op jaarbasis, al de vierde maand op rij met een inflatie van meer dan 5%. De kerninflatie steeg met 4% op jaarbasis.

In Duitsland steeg het prijspeil met 4,1% op jaarbasis. Dat is te wijten aan de fors hogere energieprijzen, aanvoerproblemen en de impact van de tijdelijke btw-verlaging in de tweede helft van vorig jaar. Ook in Europa swingen de inflatiecijfers de pan uit. In september lag de inflatie in de eurozone op 3,4% (3% in augustus) en dat is het hoogste peil sinds 2008. De kerninflatie in de eurozone steeg tot 1,9% komende van 1,6%.

Partijlandschap in Duitsland hertekend

Bij het sluiten van de redactie was het nog onduidelijk welke coalitie de komende jaren onze oosterburen gaat besturen. Het partijlandschap is echter wel flink door elkaar geschud. Gedaan met de twee grote partijen (CDU/CSU en SPD) en een evolutie naar een viertal middelgrote partijen. Dit biedt diverse mogelijkheden, waarbij de groene en de liberale partij bereid zijn hun verantwoordelijkheid te nemen. Hoe dan ook, het wordt een centrumregering en dit zal waarschijnlijk weinig veranderen aan het Europese beleid. Dit was ook de reden waarom de Duitse beurs eerder lauw reageerde nu er toch een periode van moeilijke onderhandelingen voor de deur staat. Wie het ook wordt, de rol van Duitsland in Europa blijft zo goed als onveranderd. De nieuwe bondskanselier zal wel aan macht inboeten door dit gefragmenteerde partijlandschap. Frau Merkel vervangen, laat staan doen vergeten, begin er maar aan.

De energieprijzen geven nogal … gas

Is er één onderwerp dat de nieuwsberichten dezer dagen overheerst dan zijn het wel de stijgende energieprijzen. Jan met de pet ziet zijn voorschot op de elektriciteitsrekening de hoogte in schieten, in het Verenigd Koninkrijk zijn de pompen leeg, Poetin heeft de mogelijkheden om Europa nog wat meer pijn te doen,… Wat mogen we verwachten met de winter voor de deur?

Laat het duidelijk zijn: de stijgende prijzen zijn niet het gevolg van een tekort aan gas of aardolie in onze aardbol. Forse bewegingen , of het nu omhoog of omlaag is, zijn meestal het gevolg van een onevenwicht tussen vraag een aanbod. Zorgden voor een stijgende vraag: begin dit jaar steeg de gasprijs al ten gevolge van een koude winter in Europa en Azië. Overheden legden wereldwijd de verplichting op om van steenkool naar gas over te schakelen met als gevolg een stijgende vraag naar gas. Het snelle herstel van de economie na COVID-19 deed de vraag ook pieken.
Waar situeert zich het probleem langs de aanbodzijde? De LNG-invoer in Europa daalde, daar ladingen werden omgeleid naar regio’s en markten met hogere prijzen. De invoer uit Rusland, de belangrijkste importeur van Europa, daalde onder het niveau van voor de uitbraak van Covid. Zo waren er ook storingen in de levering van een aantal LNG-producenten. En tot slot waren de weersomstandigheden voor hernieuwbare energiebronnen dit jaar niet zo gunstig.

Onze energiespecialisten zijn ervan overtuigd dat de huidige prijzen een tijdelijk fenomeen zijn en we volgend jaar terug met ‘normale’ niveaus worden geconfronteerd. Toegegeven, de sleutel voor de korte termijn prijsevolutie ligt in handen van Koning Winter. De voorraden zijn immers niet hoog genoeg om te voldoen aan een hogere vraag. Duimen maar voor een zachte winter. Hoge prijzen zijn vaak ook zelfdestructief, met andere woorden de verbruiker gaat zijn gedrag aanpassen en dit zorgt automatisch voor een dalende vraag. U en ik zetten de knop van de verwarming iets lager, maar in China gaat men iets verder. Daar schakelen bedrijven over van gas naar steenkool of olie. Hoge prijzen zorgen ook voor een nieuw aanbod dat wil profiteren van de marktomstandigheden . Er is immers geen tekort aan gas alleen moet het aanbod hersteld worden.

Dollar in goeden doen

De euro daalde op de laatste dag van september tot het laagste niveau sinds juli 2020 (1,157). Daarmee werd ook een technische steun rond 1,60 doorbroken. De versteviging van de dollar is vooral toe te wijzen aan het minder soepele monetaire beleid in de Verenigde Staten. De kans op een eerste renteverhoging in 2022 is immers groter geworden. Het renteverschil tussen de Verenigde Staten en Europa is toegenomen, waardoor de dollar aantrekkelijker wordt. Ook als veilige haven neemt de ‘greenback’ zijn rol terug op. De bezorgdheid rond de vastgoedcrisis in China drijft beleggers richting de dollar.

Economie blijft op groeipad

Ondanks alle stoorzenders blijft de economie op groeipad. De OESO publiceerde haar vooruitzichten. Zij zien een sterk maar ongelijkmatig herstel wereldwijd. Ongelijkmatig omdat verschillende landen die uit de crisis komen met verschillende uitdagingen worden geconfronteerd.

De wereldeconomie zal in 2021 met 5,7% groeien en in 2022 met 4,5%. De piek in de inflatie is bijna bereikt en zal zich in de loop van 2022 normaliseren. Bij de OESO zien ze de aanbodtekorten nog een tijdje aanhouden en zullen de grondstofprijzen voorlopig hoger dan gemiddeld blijven. Kortom, weinig nieuws onder de zon.

De Europese centrale bank kwam ook met een update naar buiten. Omdat het economische herstel vordert en de arbeidsmarkt verbetert, met dank aan de hoge vaccinatiegraad, verhoogde het beleid in Frankfurt haar bbp-prognose voor 2021 van 4,6% naar 5% en mikt ze voor 2022 en 2023 op respectievelijk 4,6% en 2,1%.

Met de werkloosheid gaat het in Europa ook de goede richting uit. De arbeidsmarkt blijft immers herstellen. Nederland en Duitsland zijn de beste leerlingen van de klas.

Evergrande of wordt het Eversmall?

De vastgoedreus Evergrande is één van die stoorzenders in het hoofd van de beleggers. Alhoewel, de laatste dagen kijken de markten minder verbaasd op als het bedrijf op één van zijn vervaldagen niets van zich laat horen. ‘Too big to fail’ blijkt ijdele hoop, maar achter de schermen houdt de Chinese overheid de touwtjes duidelijk in handen. China is zeer actief op de geldmarkt en wil de impact op de privésector zoveel mogelijk beschermen. De combinatie van strikter overheidstoezicht en regulering van de technologiesector, tragere economische groei, strikte covid-lockdowns, afnemende kredietverlening en de afkoeling op de vastgoedmarkt maakt de beleggers voor deze regio voorzichtiger. De afwikkeling, ook al loopt dit ordentelijk, zal een tijdje wegen op de binnenlandse Chinese vastgoedmarkt, maar lijkt vooralsnog weinig impact te hebben op de rest van de wereld.

Blijven we nog even in China. Daar heeft Xi Jinping het echt niet begrepen op cryptomunten. Er geldt nu een totaal verbod op alle cryptotransacties en cryptomining. Overzeese beurzen mogen bovendien via internet niet langer diensten aanbieden aan beleggers op het vasteland.

In China zit men ondertussen in ‘de Gouden Week’. Een weekje vakantie waarin de nationale feestdag wordt gevierd. Die week spendeert een Chinees doorgaans veel geld. Hopelijk is dit het begin van een remonte van de Chinese beurs.

Aandelenmarkten: tussentijdse correcties nog steeds beperkt in tijd en omvang

Een toenemende nervositeit staat garant voor een stijgende volatiliteit in de markt. De tussentijdse dips zijn tot op heden een kort leven beschoren en koopjesjagers hebben niet het geduld om wat langer de kat uit de boom te kijken. Hier en daar beginnen de grafieken nu toch barstjes te vertonen. De jaarprestatie van de meeste indices blijft mooi, maar we zien toch opmerkelijke verschillen. Zo noteert een AEX (eind september) nog ruim 20% in de plus, terwijl de Zwitserse beursgraadmeter op 9% winst afklokt. Onze eigenste BEL20 index noteert in de Europese middenmoot. Opmerkelijk, binnen de Amerikaanse technologie-index Nasdaq noteert al 20% van de waarden in een berenmarkt (> 20% onder hun top).

Fixed income markten september

Kenmerkend voor het economische herstel na de covid-pandemie zijn de disrupties in de supply chain, de goederenstromen van de producenten naar de consumenten. De explosieve toename van de consumentenvraag en het onaangepaste voorraadbeheer van bedrijven bezorgen de economie een inflatie-opstoot. De reactie van centrale bankiers wereldwijd liet niet op zich wachten. Zowel in de VS als in de eurozone worden de plannen voor een afbouw van het soepele monetaire beleid concreter.

De rentenmarkten anticiperen op snellere renteverhogingen (vanaf eind 2022 in de VS), waardoor de rente op overheidsobligaties de afgelopen maand fel aantrok. De rentecurve werd steiler doordat het vooral de langetermijnrente was die steeg. Zowel de Europese als de Amerikaanse 10 jaar-overheidsrente klom met 25 basispunten tot het hoogste peil van de afgelopen maanden. In de VS bedraagt de rente nu 1.53%, in Duitsland -0.20%.

De kredietspreads op bedrijfsobligaties bleven in september nagenoeg stabiel en bevinden zich nog steeds op historisch lage niveaus. De stevige bedrijfsresultaten en het geringe aantal bedrijfsfalingen vormen de basis voor een verder zijwaarts koersverloop de komende maanden.

Groeiafkoeling in China gekoppeld aan de vrees voor meer overheidsregulering aldaar bezorgden heel wat groeilanden een moeilijke maand. Muntdepreciaties en stijgende rentes waren het gevolg.

Qua munten viel afgelopen maand vooral de appreciatie voor de dollar op. Ten opzichte van de euro noteert de dollar nu op het hoogste peil van het afgelopen jaar.

Asset allocatie

Covid geraakt onder controle en de wereldeconomie zet zijn weg ‘terug naar normaal’ verder. Zeker nu de rente ook stijgt is er weinig alternatief voor aandelen. Recordkoersen en een toenemend risico op groeivertraging maken ons op korte termijn echter iets voorzichtiger.
‘Back to normal’ ondersteunt de groei, maar de piek ligt achter ons. Het risico dat hogere inflatie en Chinese vastgoedproblemen voor wat meer vertraging zorgen, is reëel. We verwachten stevige bedrijfsresultaten in het derde kwartaal, maar analisten worden toch voorzichtiger.
Onevenwicht in de energiemarkt zorgt dat de tijdelijke inflatiesprong wat langer aanhoudt.

Een beleggingsstrategie op uw maat. 

Wat gebeurt er in de wereld? En wat zijn de gevolgen voor de financiële markten? In de KBC- Beleggingsstrategie gaan we dieper in op onze vooruitzichten voor specifieke regio’s, sectoren en thema’s.
Wenst u meer informatie? Uw private banker of wealth officer is uw aanspreekpunt.

Maak kennis met KBC Private Banking & Wealth
Inschrijven op onze nieuwsbrief
Aktien&Optionen-Analyst KBC Private Banking&Wealth

Dit nieuwsbericht mag niet worden beschouwd als een beleggingsaanbeveling of advies.