Donkere wolken boven de Belgische economie.
Lagere groeiverwachting
KBC verwacht dat de huidige groeivertraging de voorbode is van een lagere economische groei in België voor het ganse jaar 2018. Heel wat voorlopende indicatoren evenals onze conjunctuurmodellen wijzen immers op een duidelijke afkoeling. Onderliggend blijft ook het potentiële groeitempo voor de Belgische economie erg zwak. De oorzaken voor de afkoeling zijn vooral internationaal te zoeken, terwijl het lage groeipotentieel te wijten is aan interne factoren.
Magere start
Met 0,4 % reële economische groei in het eerste kwartaal van 2018 stelde de Belgische economie duidelijk teleur. België volgt daarmee de algemene Europese trend na een sterk 2017. Zo vertraagde de groei eveneens in onze buurlanden in vergelijking met het laatste kwartaal van 2017. De terugval begin 2018 kwam voor velen als een verrassing. Algemeen werd verwacht dat de groeiversnelling nog enige tijd zou aanhouden in België. Vandaag lopen de meningen uit elkaar. Sommigen beschouwen het zwakke eerste kwartaal als een tijdelijke terugval. Anderen geloven dat het beste in deze conjunctuurcyclus achter de rug is. Wij zijn overtuigd van die tweede piste, vooral veroorzaakt door de internationale context. Meer nog, de Belgische economie staat niet alleen voor een verzwakking in 2018. Een verwachte vertraging in de private investeringen en een gebrek aan publieke investeringen beknotten ook ons toekomstig groeipotentieel. Snelle en drastische hervormingen blijven noodzakelijk om het tij tijdig te doen keren. Anders dreigt de Belgische economie een stuurloos schip te worden in woelige internationale wateren.
KBC ziet volgende drie redenen voor de voorzichtiger houding.
Belgische uitvoer onder druk
Een eerste reden voor de groeivertraging zien we in de dalende uitvoerbestellingen. De buitenlandse vraag naar Belgische producten en diensten staat onder druk. Dit is deels te wijten aan toenemend protectionisme – een trend die al enkele jaren aan de gang is – en de mogelijke escalatie van de diverse handelsconflicten die de Verenigde Staten recent hebben geïnitieerd. Door de sterke focus van de Belgische uitvoer op de Europese markt worden we deels afgeschermd van de internationale strubbelingen. Maar indirect worden we getroffen omdat onze belangrijkste handelspartners – Duitsland, Frankrijk en Nederland – wel actiever zijn op niet-Europese markten. Als toeleveranciers voor onze buurlanden worden Belgische bedrijven vaak sterker getroffen, aangezien ze zelf minder controle hebben op de ganse uitvoerketen. De relatief sterke euro heeft bovendien de ganse Europese uitvoer parten gespeeld. En tot slot stijgen de Belgische loonkosten weer, na een periode van loonmatiging, waardoor onze internationale concurrentiepositie opnieuw in het gedrang komt. Terwijl de Belgische uitvoer wordt geconfronteerd met uitdagingen, ondersteunt een grotere consumptievraag de invoer dankzij meer jobcreatie en een stijgend beschikbaar inkomen. Hierdoor zal de netto-uitvoer negatief tot de groei bijdragen.
Duurdere olie
Een tweede factor die weegt op de vooruitzichten voor de Belgische economie is de stijgende olieprijs. In vergelijking met andere Europese economieën wordt de Belgische economie altijd relatief sterk beïnvloed door olieprijsbewegingen, onder meer door onze omvangrijke chemiesector en onze relatief hoge energie-intensiteit (bv. door relatief veel verouderde woningen). De stijging van de olieprijs is meer het gevolg van internationale spanningen rond Iran dan van een stijgende vraag naar olie in de huidige hoogconjunctuur. Dergelijke exogene olieschok heeft typisch een neerwaarts effect op de Belgische conjunctuur. Bovendien leidt een stijgende olieprijs traditioneel tot een verslechtering van de Belgische handelsbalans.
Vertrouwensindicatoren wijzen op verzwakking
Een derde factor, die gerelateerd is aan de voorgaande, is het sentiment bij onze Belgische bedrijven. Vertrouwensindicatoren wijzen op een verzwakking in het algemeen sentiment, dat wel nog altijd relatief optimistisch blijft. Het beeld is vrij uniform over sectoren heen, met uitzondering van de bouwsector. De conflictueuze internationale omgeving doet vooral de indicatoren voor de verwerkende nijverheid verslechteren. Het verzwakte sentiment zal allicht blijven wegen op de conjunctuur in de rest van dit kalenderjaar.
Binnenlandse vraag blijft groei ondersteunen
Jan Vanhove, chief economist KBC Group
Dit blogbericht mag niet worden beschouwd als een beleggingsaanbeveling of advies.