De KBC-vastgoedstrateeg evalueert de impact van het afschaffen van de terugdraaiende meter voor eigenaars met zonnepanelen.

 
Op 14 januari 2021 werd het voordeel van de terugdraaiende meter door het Grondwettelijk Hof afgeschaft voor alle zonnepaneleneigenaars. Wouter Vermeyen, KBC-vastgoedstrateeg evalueert de impact hiervan, los van in de media lopende besprekingen, waarin KBC geen standpunt inneemt. 

Waarover gaat het?

In 2020 spoorde de Vlaamse regering eigenaars aan om zonnepanelen te plaatsen. Op 1 januari 2021 zou de terugdraaiende meter namelijk afgeschaft worden en zou het voordeel voor de eigenaars afnemen en de terugverdienperiode drastisch toenemen. Gedurende 15 jaar zouden ze recht hebben op een terugdraaiende meter, maar absolute zekerheid was er daarover niet. Al tijdens de vorige legislatuur was de Vlaamse regering in haar discussie met de VREG en CREG (de Vlaamse respectievelijk Belgische energiewaakhond) over dat recht in het ongelijk gesteld. De VREG en CREG waren van mening dat het recht tot discriminatie tussen eigenaars met en zonder zonnepanelen zou leiden en dat er ook sprake was van een bevoegdheidsoverschrijding door de Vlaamse overheid. Eigenaars met zonnepanelen konden hun overschot aan elektriciteit overdag aan het net afgeven en het er ’s avonds weer afhalen tegen dezelfde voorwaarden. Eigenaars zonder zonnepanelen konden dat niet en moesten dus ook meer betalen voor hun elektriciteit. Vlaanderen is evenwel slechts gedeeltelijk bevoegd voor de netvergoeding. Door het prosumententarief (de vergoeding die eigenaars van zonnepanelen betalen voor het niet-gemeten gebruik van het elektriciteitsnet) in stand te houden, overschrijdt het zijn bevoegdheid. 

We wisten dat er een uitspraak van het Grondwettelijk Hof zou volgen. Alleen werd die pas verwacht in 2022. Dat de beslissing nu al valt, onmiddellijk na de invoering van de nieuwe regeling, was zelfs voor de sector een grote verrassing. Tegen deze beslissing is geen beroep mogelijk.

Analoge of digitale meter

In Vlaanderen beschikken vandaag 570.000 eigenaars over zonnepanelen. Daarvan hebben er +/- 101.000 al een digitale meter. De omschakeling van analoge naar digitale meters is volop aan de gang en zou tegen 2029 volledig rond moeten zijn. De beslissing van het Grondwettelijk Hof zou dus onmiddellijk kunnen worden uitgevoerd voor die 101.000 eigenaars. Met één druk op de knop kunnen de digitale meters omgeschakeld worden. De enige voorwaarde is dat de beslissing in het Staatsblad moet verschijnen. 

Voor de 469.000 andere eigenaars blijft de bestaande regeling van kracht tot er bij hen een digitale meter geplaatst wordt. Fluvius zal die eigenaars daarvoor met prioriteit benaderen. De eigenaar kan de digitale meter in principe niet weigeren. Bij herhaaldelijke weigering wordt het huis afgesloten van het elektriciteitsnet. Het enige voordeel van een digitale meter is dat het prosumententarief vervalt. Maar dat voordeel weegt niet op tegen het nadeel.

De Vlaamse overheid voorziet een compensatieregeling.

De Vlaamse regering werd vorige week in kennis gesteld van de beslissing van het Grondwettelijk Hof en kwam zeer snel met een compensatieregeling. Alle eigenaars van zonnepanelen die geplaatst werden voor 1 januari 2021 komen in aanmerking voor een compensatie. De compensatie zal uitbetaald worden met een eenmalige premie die een rendement van 5% garandeert op een gemiddelde investering. Concreet is dit een installatie met een piekvermogen van 4kWp, een omvormer van 3.6kVA een jaarlijkse productie van 3600kWh en een zelfverbruik van 35%. Bij de berekening van de compensatie zal rekening gehouden worden met de steun die de eigenaar al kreeg van Vlaanderen en met de periode dat de eigenaar het voordeel van de terugdraaiende meter al heeft kunnen genieten. In onderstaande tabel vindt u de exacte bedragen per installatiejaar zoals deze voor de Vlaamse overheid werden bekendgemaakt . 

 

Jaar van indienstname zonnepanelen

 

2006

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

 

eenheidsbedrag in euro per kWp (*)

140

12

289

383

436

382

348

336

327

 

(*) bedrag tot maximaal 10kWp

Installaties die in gebruik genomen werden in de periode tussen 2007 en 2012 hebben geen recht op een compensatie. Rekening houdend met de fiscale ondersteuning en de groenestroomcertificaten in combinatie met de terugdraaiende meter hebben deze installaties hun 5% rendement reeds behaald. De installaties die in 2006 geplaatst werden, waren de eerste in Vlaanderen en gingen gepaard met zeer hoge investeringskosten. Vandaar dat zij toch nog recht geven op een compensatie.
Alle details rond de berekening en de simulatietool kunt u terugvinden op www.energiesparen.be/compensatie-terugdraaiende-teller.
Voor de installaties die in 2021 geplaatst werden, verandert er niets aan de afgesproken regeling.

De Vlaamse regering liet ook weten dat ze de eenmalige steun voor het plaatsen van een thuisbatterij of warmtepomp met 30% zal verhogen gedurende twee jaar. Op die manier wil ze de gedupeerde eigenaars een duwtje in de rug geven en een overbelasting van het elektriciteitsnet voorkomen.

Is een thuisbatterij een oplossing?

Thuisbatterijen zorgen ervoor dat u de stroom die uw zonnepanelen opwekken, tijdelijk kunt opslaan. De stroom wordt niet afgegeven aan het net, maar opgeslagen in de batterij. ’s Avonds of als u overdag een piekverbruik van stroom hebt, wordt de batterij aangesproken en komt de stroom niet van het net maar van de batterij.

De overheid subsidieert de plaatsing van thuisbatterijen, maar ondanks die subsidie is zo’n batterij in veel gevallen geen rendabele investering. Een batterij is een toestel dat tijdelijk stroom kan opslaan en telkens wordt opgeladen en ontladen. Het aantal keer dat die cyclus doorlopen kan worden, is beperkt. Vergelijk het met de batterij van uw gsm of van uw wagen. Met de komst van de laatste nieuwe batterijen is de levensduur van de batterij verbeterd, maar nog steeds onvoldoende om uw investering terug te verdienen. De terugverdienperiode is bijna dubbel zo lang als de levensduur van uw batterij. Let dus zeker op met de informatie die u in de brochures en in de media leest.
 

Wat met de groenestroomcertificaten?

Veel eigenaars van zonnepanelen bezitten nog groenestroomcertificaten. Dat is een vergoeding die ze ontvangen per 1.000 kW die ze via hun zonnepanelen opwekken. Die vergoeding is in 2006 opgezet om eigenaars aan te moedigen zonnepanelen te plaatsen en zo de investering wat rendabeler te maken. Geleidelijk werden de vergoedingen verlaagd en op 14 juni 2015 werden ze afgeschaft. De groenestroomcertificaten hebben een geldigheidsperiode van 15 of 20 jaar. Aan dat systeem wordt niet geraakt, maar het dooft wel stilaan uit.

Warmtepompen gecombineerd met zonnepanelen: nog rendabel?

Veel Belgen hebben bij de bouw van hun woning gekozen voor een warmtepomp in combinatie met extra zonnepanelen op het dak. De terugdraaiende meter was een essentiële schakel om die installatie rendabel te maken. Om een warmtepomp te laten functioneren is elektriciteit nodig. Door de extra zonnepanelen wordt er meer elektriciteit opgewekt dan het gezin nodig heeft om in zijn normale behoefte aan elektriciteit te voorzien. Die energie wordt voornamelijk in de zomer afgegeven aan het net, waardoor de meter terugdraait. In de winter is de opbrengst van de zonnepanelen onvoldoende en wordt er stroom van het net gehaald om te voldoen aan de elektriciteitsbehoefte en de warmtepomp te laten draaien. Op jaarbasis was dat een break-even en kon een warmtepomp voor een eengezinswoning nog rendabel zijn. Door de afschaffing van de terugdraaiende meter is dat niet altijd meer het geval. Volgens een eerste berekening zou dit voor een modaal gezin een verschil kunnen betekenen van 1.000 euro/jaar. We herhalen daarom dat warmtepompen enkel rendabel kunnen zijn voor appartementsgebouwen of voor meerdere eengezinswoningen samen.

Wat moeten eigenaars van zonnepanelen nu doen?

We begrijpen de frustraties van de eigenaars van zonnepanelen. Door de uitspraak van het Grondwettelijk Hof vervallen de afspraken van de terugdraaiende meter van de ene op de andere dag en dat is niet fijn. Toch waarschuwen we om geen overhaaste beslissingen te nemen. Wat is dan wel de juiste aanpak? Elk eigenaar van zonnepanelen moet beginnen met de opmaak van een verbruiksprofiel. Het verbruiksprofiel zal de behoefte aan elektriciteit per eigenaar in kaart brengen: wanneer verbruik ik stroom? Hoeveel stroom heb ik nodig? Zijn er seizoensgebonden verschillen … ?
Zodra de eigenaar zicht heeft op zijn noden, moet worden nagegaan of de zonnepanelen beter gespreid kunnen worden op het dak. Bij oudere installatie is er vaak gekozen om alle zonnepanelen op één dakvlak te leggen. Daardoor wordt alle stroom op een korte periode opgewekt. Tijdens die periode wordt er veel elektriciteit aan het net afgegeven die de eigenaar op een ander moment van de dag moet terugkopen tegen een duurder tarief. De zonnepanelen zouden zo geplaatst moeten worden dat de opbrengst ervan netjes verdeeld wordt over de volledige verbruiksperiode. Wat de panelen produceren, wordt onmiddellijk verbruikt. Dat is een fundamenteel andere aanpak dan in het verleden. Plaats bovendien zeker geen thuisbatterijen zonder een grondige analyse van de rendabiliteit.
 

Thuisbatterijen compenseren de gevolgen van de afschaffing van de terugdraaiende meter niet. Aan de hand van een verbruiksprofiel kunt u eventueel beslissen om de panelen over verschillende dakvlakken te verdelen.

Getroffen eigenaars moeten met hun energieleverancier een teruglevercontract afsluiten. Daardoor kunnen ze de elektriciteit die via de zonnepanelen opgewekt wordt en niet onmiddellijk verbruikt wordt, verkopen aan de energieleverancier. Hoewel de vergoeding zeer beperkt is (3 à 5 eurocent per kW), heeft de eigenaar er alle baat bij om zo’n contract af te sluiten. Zonder teruglevercontract wordt de overtollige stroom immers gratis op het net geplaatst.

Het blijft bijzonder jammer dat de afspraken die initieel gemaakt zijn met de eigenaars van zonnepanelen van de ene op de andere dag  worden afgeschaft. Maar daaruit besluiten dat investeren in zonnepanelen vandaag niet meer rendabel zou zijn, is ook niet correct. De opmaak van een verbruiksprofiel en een correcte verdeling van de panelen over de verschillende dakvlakken kunnen zeker een rendabele investering opleveren.  Binnen de vastgoedpropositie staan de vastgoedstrategen ter beschikking van onze klanten om dit toe te lichten.

Hebt u hierover vragen? Contacteer uw private banker of wealth officer. Of wenst u vrijblijvend meer informatie over de services van KBC Private Banking & Wealth?

Maak een afspraak

Wenst u op de hoogte te blijven van onze nieuwsberichten?

Disclaimer
Dit nieuwsbericht  mag niet worden beschouwd als een beleggingsaanbeveling of advies.