"Olympic Kate versterkt de enige Amerikaanse bank in Europa", Johan Thijs, CEO KBC Groep

Het is uitkijken en aftellen naar een normalere samenleving, met normalere bedrijfsresultaten en nog meer focus op innovatie en digitalisatie, eerder dan op een pandemie. KBC gaf door Covid-19 meer dan 13 miljard euro betalingsuitstel op groepsniveau, maar CEO Johan Thijs kijkt niettemin hoopvol naar de toekomst. Daarin moet een centrale rol weggelegd zijn voor ‘Olympic Kate’, die onder meer dankzij artificiële intelligentie die aangepaste oplossingen voor alle KBC-klanten individueel moet kunnen bieden.

De resultaten van KBC voor 2020 waren goed, maar toch heeft KBC een grote reserve voor bedrijfskredieten aangelegd. Het gaf bovendien voor meer dan 13 miljard euro betalingsuitstel op groepsniveau. Wat is de verdere impact van Covid-19?

KBC heeft tot dusver inderdaad voor 9 van de uitstaande bedrijfskredieten betalingsuitstel gegeven. Omdat we zeer sterk gekapitaliseerd zijn, konden we provisies nemen voor die kredieten voor een totaal van 1,1 miljard euro voor 2020. Gezien er niets van werd gebruikt in 2020 worden die provisies doorgeschoven naar 2021. Ze moeten volstaan om de klappen in 2021 op te vangen, vooral dan in de hardst getroffen sectoren. Denk aan de evenementensector die tegen de zomer meer dan 15 maanden dicht gebleven zal zijn. Zelfde verhaal voor de horeca, waar de lockdowns eveneens hun tol eisen. KBC zal zijn rol opnemen en staat klaar om liquiditeit toe te stoppen, terwijl de overheid en aandeelhouder voor semikapitaal en kapitaal kunnen zorgen. Uiteraard wordt de impact van de crisis nu mee bepaald door de snelheid waarmee de vaccinatiecampagne van de overheid tot groepsimmuniteit zal leiden. Hoe sneller dat gebeurt, hoe sneller de economie kan herpakken en hoe kleiner de impact op de samenleving.

Hoe groot is de impact van Covid-19 op KBC Verzekeringen?

Covid-19 heeft een zware impact gehad op de economie en de maatschappij. Er waren natuurlijk minder ongevallen op de weg, maar dat zal jammer genoeg weer snel veranderen. Veel belangrijker is de rentedaling, want die is nefast voor een levensverzekeraar. Daarom houden we als verzekeraar onze kosten strikt onder controle en moeten we de bedrijfsprocessen nog meer automatiseren. Daarvoor gebruiken we nóg meer data en artificiële intelligentie (AI). Dit komt ook onze klanten ten goede, want vandaag duurt het slechts enkele seconden om te weten of u gedekt bent bij een auto-ongeval, terwijl dat vroeger dagen duurde. Dat gebruiksgemak is trouwens waar Kate voor staat. En het is de bedoeling dat de klant dat als standaard gaat ervaren in de toekomst.

Hoe verhoudt KBC zich ten opzichte van de rest van de sector in termen van waardering?

We hebben een heel sterke liquiditeitspositie en intrinsieke kapitaalsterkte. De beste manier om naar het verschil te kijken, is de evolutie van de koers-boekwaarde. Daar is KBC dé grote uitzondering van het pak financiële instellingen. We worden gewaardeerd tegen een ratio van 1,3x de boekwaarde. Voor de meeste andere Europese banken is dat 0,5x à 0,6x. Beleggers en analisten zien duidelijk een solide, zeer liquide en gezond winstgevende bank. Maar door die hoger dan gemiddelde waardering zijn we wel 'priced to perfection'. De minste twijfel aan de verwachtingen of in de markt in het algemeen leidt daarom relatief snel tot extra volatiliteit.

We zullen op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in mei van dit jaar een (bruto)dividend van 0,44 euro per aandeel voorstellen voor het boekjaar 2020. Dat is in overeenstemming met de aanbevelingen van de ECB die de dividenduitkeringen beperkt. De Raad van Bestuur is van plan in het vierde kwartaal van 2021 een extra brutodividend van 2 euro per aandeel uit te keren over het boekjaar 2020. Daarvoor is de uiteindelijke beslissing van de Raad van Bestuur afhankelijk van de opheffing van de dividendrestricties door de ECB. Elk jaar zal de Raad van Bestuur die beslissing naar eigen goeddunken nemen bij de bekendmaking van de resultaten over het hele jaar.

Waarom zijn Europese banken zo goedkoop gewaardeerd in vergelijking met Amerikaanse sectorgenoten?

Europese banken moeten omgaan met het spook van de negatieve rentes, terwijl dat niet zo is voor Amerikaanse banken. Het heeft ook te maken met de aard van het Europese beestje. Wij zijn veel specifieker gereguleerd en daarenboven heeft de ECB de sector gedwongen extra reserves aan te leggen door de dividenden te schrappen. Anderzijds, de Amerikaanse banken hebben na de financiële crisis zelf hun huiswerk gemaakt en de bezem door de balansen gehaald. Na die grote opkuisoperatie hebben de groten zich nog veel meer georiënteerd naar investeringsbankieren. KBC kromp zijn balans sinds de crisis ook in, zelfs met 40%, en diversifieerde met beleggingsproducten en verzekeringen fors haar inkomsten, waardoor de Financial Times ons "een Amerikaanse bank in Europa" noemde.

Tegen de achtergrond van Covid-19 en de lage rente blijft KBC investeren in digitale initiatieven, net zoals Amerikaanse big tech-spelers. Zal dat niet nog meer op het rendement wegen?

Als we niets doen, zal dat zeker wegen op het toekomstige rendement. We hebben de voorbije 4 jaar al anderhalf miljard euro uitgegeven en bevinden ons daarom vandaag bij de absolute top van de Europese banken op vlak van digitaliteit. Die positie moet leiden tot nieuwe, maar vooral tevreden klanten. Het rendement van die investeringen in digitale initiatieven is trouwens nu al zichtbaar in de efficiëntie en in de aangroei van nieuwe klanten. KBC realiseert vandaag naast de inflatie al een productiviteitsverbetering van 1% van de kosten. Om dat succes voort te zetten, investeren we de komende 3 jaar een extra 1,4 miljard euro.

Dat brengt Kate, de KBC Assistant to Ease Your Life, in de kijker. Proficiat met de geboorte.

Dank u. We hielden haar al in november boven de doopvont in België en Tsjechië. Met Kate vervoegen we het rijtje van artificiële intelligentie-assistenten zoals Alexa (Amazon), Google Home en Siri. Deze robots gaan veel breder, terwijl Kate meer gefocust werkt met, in essentie, een link naar financiële transacties. Artificiële intelligentie maakt al langer opgang in de financiële wereld. Beleggingsrobots werken al met algoritmes, maar Kate mikt breder. Het wil een AI-assistente zijn die u zowel suggesties doet over uw beleggingsportefeuille, voor uw keuze van energieleverancier, uw check-in in een ziekenhuis met uw verzekeraar regelt enz. Zeg maar een dienstenplatform met een financiële link, waarvan bancaire diensten 1 van de modules is.

Hoe moeilijk was het om de naam te kiezen?

Dat was redelijk gemakkelijk, zonder werkgroepen en allerhande comités. Het is een internationale en heel herkenbare naam. We hebben de naam alleszins veel sneller bedacht dan het concept, want dat zit al jaren in de ontwikkelingsfase. Kate is dan ook véél meer dan enkel de telefoonassistente in de KBC Mobile-app, zoals klanten ze vandaag nog kennen. Kate is een breed data gestuurd concept dat de klant toelaat om tijd en geld te besparen. KBC kiest hierbij voor een hybride model, een combinatie van mens en digitaal. We ontwikkelen alles wel voor de meest veeleisende omgeving, namelijk digitaal, dus digital first, maar we gaan niet voor digital only. De klant beslist.

Dus klanten mogen nog praten met echte mensen?

We zullen altijd medewerkers ter beschikking hebben om rechtstreeks met de klant in contact te treden. In de toekomst willen we klanten vooral andere oplossingen kunnen aanbieden, op hun persoonlijke maat: voor sommigen kunnen beleggingen perfect digitaal verlopen, met anderen zullen we een gesprek inplannen. Maar om zo’n unieke en individuele ervaring te kunnen bieden aan alle 3,6 miljoen KBC-klanten, hebben we achterliggend heel wat technologie en ervaring nodig. En tijd, want laten we duidelijk zijn: vandaag is het nog baby Kate die beperkt dingen kan doen, maar binnen 2 jaar zou het Olympic Kate moet worden die dan de 100 meter sprint wint.

Hoe ziet zo’n Olympic Kate er uit?

We lanceren voor onze klanten minstens 2 nieuwe Kate-toepassingen per maand en zullen tegen einde maart een stuk of 30 praktijksituaties hebben. Kate moet door het gebruik elke klant beter leren kennen dankzij zelflerende algoritmes. Zo komt Kate snel tot pasklare en unieke oplossingen, nog voor de klant daar zelf heeft over nagedacht. Geen eenheidsworst, maar een individueel op maat gemaakt antwoord. En als de klant deze oplossingen niet oppikt, kan het KBC-netwerk dat voor de klant doen, soms via telefoon, soms in levenden lijve. En dat geldt zeker voor onze klanten van Private Banking & Wealth. Ze kunnen een beroep blijven doen op hun persoonlijke vertrouwenspersoon. Die wordt wel steeds meer ondersteund door al onze digitale oplossingen, waardoor hij of zij ook zelf sneller kan schakelen.

Is het de strategie om Kate ooit te verzelfstandigen?

Ik denk dat het concept Kate in de toekomst groter kan worden dan KBC Mobile, waarin ze nu nog haar thuis heeft. Het grootste deel van onze investeringen gaat immers naar zaken die klanten niet te zien krijgen, zoals procesvereenvoudiging en procesautomatisatie. De klant zal begeleid worden om de makkelijkst mogelijke manier van dienstverlening te kiezen. Als we erin slagen om virtuele assistenten te maken die alle noden van de klanten actief en proactief kunnen invullen, moeten klanten zelfs niet meer nadenken over de keuzes. Die strategie moet inherent leiden tot een betere klantervaring en dat kan niet verzelfstandigd worden. Voor specifieke zaken kan dat wel. Denk bijvoorbeeld aan het vastgoedoverzicht in KBC Mobile en KBC Touch, dat we exclusief hebben ontwikkeld voor klanten van Private Banking & Wealth, aan het portefeuilleoverzicht in KBC Mobile en aan estate planning. Daarin kan Kate op termijn een rol spelen.

Heeft Kate voldoende data ter beschikking om de werkingsschaal en de investeringskosten in artificiële intelligentie te verantwoorden?

"Data is the new electricity". En net zoals met elektriciteit zijn de toepassingen ervan enorm. Maar tot mijn grote verbazing wordt het AI-gebeuren in Europa nog altijd niet uitgebreid gebruikt.. Gelukkig maar is het niet de hoeveelheid data die telt, wel de manier waarop je ze gebruikt. Daarom is het concept van Kate zo belangrijk. We willen de klant bedienen in bank- en verzekeringstoepassingen, maar ook daarbuiten. De omvang van KBC is groot genoeg om het model te trainen. Maar we moeten wel buiten de landsgrenzen op zoek naar mensen die de AI-infrastructuur achter Kate kunnen ontwikkelen. Van de 46 werknemers die voor KBC in België actief zijn in AI, zijn er slechts 13 Belgen.

Kunnen we met onze digitale datastrategie concurreren met Google en Facebook?

Zij zijn supersterk in het consumentengebeuren, de data-analyse en de voorkeursanalyse van de klant. De banken hebben dan weer zicht op de transacties van de kant. Maar door de Europese PSD2-richtlijn1 kunnen zij ook een zicht krijgen op de financiële data van onze klanten, waardoor ze een concurrentievoordeel hebben ten opzichte van de Europese financiële instellingen. Wij kennen wel het consumentengedrag, maar niet de consumentenanalyse. Er is momenteel dus geen gelijk speelveld ('level playing field') voor iedereen. Om de balans in evenwicht te brengen, zou er ook een omgekeerde PSD2 voor digitale spelers moeten komen, zodat onze klanten ons toegang kunnen geven voor het gebruik van hun gegevens bij Google of Facebook.

In welke mate kan de schuldopbouw een risico inhouden voor KBC-klanten?

We weten dat er op overheidsniveau veel schulden zijn opgebouwd door de acties rond Covid-19 en dat daar een antwoord op zal moeten komen. Het is duidelijk dat de oplossing voor de huidige overheidsfinanciering niet gedragen kan worden door een klein deel van de bevolking, bijvoorbeeld de vermogenden, maar dat de schouders van een veel grotere groep nodig zullen zijn. Belangrijk is dat de regels op Europees niveau voor iedereen dezelfde zijn, want ook dat moet een level playing field zijn. Vermogen is liquide, zeker als het gaat over de grote vermogens.

Economen die het Modern Monetary Theory-model2 verdedigen, menen dat de hoogte van de schulden ondergeschikt is aan de capaciteit om de interesten af te lossen.

Ik ben van de strekking die niet denkt dat de nieuwe schulden zichzelf wel zullen terugbetalen door hogere economische groei en dat schuldopbouw dus ongebreideld kan, gegeven de lage rente omgeving. Ze zullen wel degelijk binnen bepaalde grenzen terugbetaald moeten worden. Dat kan onder meer door groei of inflatie gebeuren, maar ook door de tering naar de nering te zetten. Er is op overheidsniveau duidelijk een strikte budgettaire controle nodig om een implosie te vermijden. De huidige generatie is vandaag aan het lenen van de toekomstige generatie. Ook op dat vlak moeten de verhoudingen correct en draagbaar zijn, zodat die toekomstige generatie morgen niet zit te vloeken op de huidige generatie.

Wat is uw visie over digitale munten, zoals de Bitcoin?

Over Bitcoin kun je veel zeggen. Of je nu voor of tegen bent, het is een game changer omdat het digitale munten op de kaart zet. De centrale banken zullen vroeg of laat wel moeten reageren. Dat kan met stablecoins en met hun eigen digitale munten ('Central Bank Digital Currency'). Vroeg of laat komt er een doorbraak, zodat digitale munten de economie zullen sturen, al dan niet in een systeem dat georiënteerd is rond centrale banken. Dan is de ultieme vraag welke rol weggelegd zal zijn voor commerciële of centrale banken. Een parallel digitaal geld systeem, zoals Bitcoin of de Lybra proberen te creëren, lijkt mij alleszins uitgesloten om een economie op te bouwen. We mogen ons dus verwachten aan regulering ter zake. Traditionele banken zullen zich dus eens te meer moeten aanpassen. Dat brengt ons bij Darwin. De enige zekerheid is dat niet je omvang of sterkte bepaalt of je overleeft, maar wel je vermogen om je continu aan te passen. En wat dat betreft moet Kate zeker haar steen kunnen bijdragen.

Misschien nog een laatste boodschap?

Het is overduidelijk dat digitaliteit en in het bijzonder Kate steeds belangrijker worden voor onze dienstverlening. We nemen vandaag beslissingen voor morgen. Maar ik wil vooral alle klanten en stakeholders uitdrukkelijk bedanken voor hun vertrouwen en begrip dat ze ons in deze bizarre tijden blijven schenken. Bovendien wil ik mijn grote waardering uitspreken voor al onze medewerkers, die van thuis uit en vanop andere locaties onze klanten blijven bedienen en de werking van onze groep blijven ondersteunen. KBC Private Banking kreeg voor de vijfde keer de Financial Times ‘Best Private Bank Belgium’-award, voor de inzet op technologische innovatie en voor het uitmuntende relatiebeheer. Vorige maand kwam daar nog de zevende ‘Best Private Bank Belgium’-award van Euromoney bij. Daar mogen we fier op zijn.

Maak een afspraak
  1. PSD2 staat voluit voor Payment Services Directive 2 en heeft hetzelfde doel als PSD1: 1 juridisch kader creëren voor eenvoudiger, veiliger en efficiënter betalingsverkeer binnen Europa. Meer informatie op www.kbc.be/particulieren/nl/psd2.
  2. De Modern Money Theory (‘moderne geldtheorie’) stelt dat in het moderne monetaire stelsel, overheidsuitgaven de primaire vorm van geldschepping zijn: de soevereine overheid schept een wettig betaalmiddel zonder intrinsieke waarde. Ze betaalt daarmee haar uitgaven, int belastingen en boetes die de vraag naar dit betaalmiddel oproepen, zodat het waarde krijgt. Er is in principe geen grens aan deze geldschepping, behalve dat ze inflatie kan veroorzaken.

Disclaimer
Dit nieuwsbericht mag niet worden beschouwd als een beleggingsaanbeveling of advies