De energietransitie versnelt en biedt kansen voor land- en tuinbouwers die al investeerden in hernieuwbare energie. Velen zetten nu de volgende stap: het optimaliseren van hun energiemanagement met batterijen. In dit artikel formuleren we een aantal bedenkingen en aandachtspunten.
Tom Schaeken, KBC Verzekeringen
Investering die doordacht moet gebeuren
Batterijen zijn populair omdat ze niet alleen het eigen verbruik verhogen, maar ook extra inkomsten opleveren via dynamische energieprijzen, peakshaving, aggregatie en deelname aan de onbalansmarkt. Dit maakt batterijen aantrekkelijk voor bedrijven in alle agrarische sectoren. Een batterij-installatie is een serieuze investering en vraagt de nodige voorbereiding. Bedrijfsleiders stellen zich terecht een aantal vragen. Mag ik zomaar een batterij plaatsen? Is er een vergunning nodig? Hoe zit het met de verzekering? Wat met veiligheid?
Veiligheid essentieel bij batterijopslag
Batterijen moeten veilig geplaatst en beheerd worden. Brandveiligheid is hierbij een topprioriteit. De meeste systemen bevatten lithium, een chemische stof die bij beschadiging of overbelasting brandgevaarlijk kan zijn. Ze kunnen niet alleen te heet worden en in brand vliegen, maar zijn vaak moeilijk te blussen én er zullen bij brand ook giftige gassen en dampen vrijkomen. Het gaat dan onder meer om waterstoffluoride en lithiumhydroxide. Zowel de lithium-ijzerfosfaat (LFP – LiFePO4) als de nikkel-mangaan-kobaltaccu’s (NMC) behoren tot de lithium-ionfamilie (Li-ion), toch zijn er grote verschillen. Een NMC-batterijcel heeft wel een hogere energiedichtheid waardoor ze minder ruimte en gewicht nodig heeft om meer energie op te slaan, maar pas op … als ze beschadigd geraakt, geperforeerd, overladen of met een te hoog voltage/amperage wordt opgeladen, ontstaat er een thermal runaway. Dit is een zichzelf in stand houdende oververhittingsreactie waarbij een extreme warmte vrijkomt en die zeer slecht te blussen is. Dit wil je niet in je huis of op je bedrijf.LFP-batterijen zijn aanzienlijk veiliger dan de traditionele lithium-ion-opties. Ze hebben een stabielere chemische structuur, zijn beter bestand tegen fysieke schade of stroompieken en worden op die manier minder snel warm. Zo zijn ze beter bestand tegen thermische runaway, maar ook dit type batterij is dus in zeldzame extreme condities niet immuun voor brand.
Kies voor professionele begeleiding
Laat je begeleiden door een professionele installateur. Die kiest samen met jou een systeem met de juiste beveiligingen: branddetectie, meldingssystemen en eventueel automatische blustechnieken zoals gas, sprinklers of water. Grote batterijen worden vaak in containers geplaatst die bestand zijn tegen explosie en rookgassen.
Slim beheer verlengt levensduur en verhoogt veiligheid
Volg de aanbevelingen van de fabrikant voor laden en ontladen. Je wordt hierbij digitaal gefaciliteerd als je investeert in een batterijbeheersyteem (BMS) speciaal ontworpen voor jouw batterijtype. Een BMS bewaakt en beheert het laad-en ontlaadproces en zorgt ervoor dat de batterijen binnen veilige parameters werken en beschermd worden tegen overbelasting, overontlading en bewaken de temperatuur om brand te voorkomen. Een BMS verlengt ook de levensduur van de batterijen.Ook regelmatige inspectie en onderhoud zijn een ‘must’. Eventuele tekenen van schade of storingen komen hierbij vroegtijdig aan het licht en kunnen worden hersteld. Controleer op fysieke schade, corrosie of lekkage en vervang beschadigde onderdelen onmiddellijk. Door het regelmatig reinigen van de accupolen en aansluitingen optimaliseer je de prestaties van de installatie en vermijd je risico’s op storingen.
Plaatsing: denk strategisch en veilig
Plaats batterijen op veilige afstand van mensen, dieren, gebouwen en productieactiviteiten. Hoe groter het vermogen, hoe groter die afstand moet zijn. Zorg ook voor voldoende bereikbaarheid voor hulpdiensten. Bij meerdere batterijpacks is het belangrijk om brandoverslag te voorkomen, bijvoorbeeld met een betonnen brandscherm.Betrek bij het ontwerp van je installatie de leverancier, installateur, brandweer en verzekeraar. Maak duidelijke afspraken en stel een calamiteitenplan op voor personeel en familie. Zelfs met alle voorzorgsmaatregelen bereid je jezelf en je personeel best voor op noodsituaties door de noodprocedures te kennen en iedereen te trainen hoe effectief te handelen in geval van brandgevaar.
Wat met vergunningen?
In België is er nog geen algemene vergunningsplicht voor batterijen, maar je informeert toch best de vergunningsverlener, je netbeheerder, verzekeraar en de brandweer. Verschillende gemeenten en provincies vragen al om de bouw van een batterijpack te melden. Voor de nodige betonnen ondergrond is wel een vergunning nodig. Je bent verplicht om je nieuwe energie opslagsysteem AREI te laten keuren.
Hulp van je verzekeraar
KBC Verzekeringen ontwikkelde een preventiefiche ‘Energie Opslag Systemen (EOS)’ met aanbevelingen voor een brandveilige inpassing van batterijen of containeropslag. Deze fiche is een nuttige leidraad tijdens het ontwerp. Neem zeker contact op met je lokale KBC-verzekeringsagent voor extra advies op maat van jouw bedrijf.
