Biofarma: een sleutelsector in de strijd tegen kanker

“Het grootste voordeel van biologische geneesmiddelen voor patiënten is dat ze specifieker en dus ook potentieel beter werken, met minder bijwerkingen, in vergelijking met chemische geneesmiddelen”, merkt Amerijckx op. Een voordeel voor de fabrikant – en bijgevolg ook voor de belegger: het productieproces is complexer, duurder en langer, maar de structurele variatie die we bij biologische geneesmiddelen zien, maakt ook dat ze beter beschermd zijn tegen generieke competitie. 

• Immunotherapie
  
  “Veel vormen van kanker ontwijken als het ware je immuunsysteem , waardoor kankercellen alle kans krijgen om ongestoord te groeien”, zegt Amerijckx. “De meeste patiënten die immunotherapie krijgen, krijgen checkpointremmers. Deze medicijnen halen de rem, aangebracht door de kankercellen, weg, zodat je immuunsysteem een soort ‘reset’ krijgt en opnieuw geactiveerd wordt om de kankercellen te herkennen en te vernietigen.”
  

“Het medicijn Keytruda van het Amerikaanse biofarmaceutische bedrijf Merck & Co is een gekend voorbeeld van zo’n checkpointremmers”, vult Amerijckx aan. Het wordt gebruikt voor verschillende soorten van kanker. Het kan alleen of in combinatie met andere geneesmiddelen worden gebruikt voor gevorderde kankers, kankers die zich in het lichaam hebben verspreid of kankers die niet langer op een klassieke behandeling reageren.

Er zijn meerdere soorten immunotherapie. Veel ervan zijn nog in ontwikkeling en kan je daarom alleen in onderzoekverband krijgen. Bij kankervaccins bijvoorbeeld, worden de eigen afweercellen van de patiënt in een laboratorium gemanipuleerd om de kankercellen beter te herkennen en te vernietigen. “Immunotherapie werkt helaas nog niet bij iedereen, maar het onderzoek gaat voort. Specialisten leren steeds meer, en de groep patiënten die baat heeft bij immunotherapie wordt steeds groter”, aldus Amerijxkx.

• Slimme chemotherapie dankzij Antibody Drug Conjugates (ADC’s)
  
  Antistoffen of antilichamen vormen een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem. Bij slimme chemotherapie worden antilichamen gecombineerd met klassieke chemotherapie om veel nauwkeuriger een kanker te behandelen, waardoor de schade aan gezonde weefsels beperkt blijft.
  
  “Bekijk het als een soort biologische raket”, betoogt Amerijckx.  “Antilichaam-geneesmiddelconjugaten of ADC’s combineren het beste van twee werelden: de precisie van een gerichte therapie met de kracht van een klassieke chemotherapie. De antilichamen werken als een soort tracker die de kankercellen heel specifiek opsporen, waarna de klassieke chemo de kanker met een ‘explosieve’ lading vernietigt.” 
  
  De ADC-technologie en -markt evolueren snel, getuige een exponentiële groei in de ontwikkeling van ADC-medicijnen. Het eerste ADC-medicijn werd in 2000 goedgekeurd. Het duurde echter bijna 20 jaar om de werking ervan te perfectioneren. Ondertussen staan we aan de vooravond van een rijke periode aan klinische gegevens. Slimme chemotherapie heeft het potentieel om op termijn de klassieke chemotherapie te vervangen.

“België staat beduidend sterk op het vlak van biofarma, met een wereldwijde reputatie en erkenning. De belangrijkste biofarmaceutische bedrijven zijn actief in ons land”, klinkt het nog.

De voorbije tien jaar zijn er zowat 10.000 jobs bijgekomen, is de export verdrievoudigd en zijn de investeringen in onderzoek en ontwikkeling meer dan verdubbeld tot bijna 6 miljard euro. 
 

“De unieke positie van België is te danken aan uitstekende prestaties in alle activiteiten van de biotechwaardeketen: van onderzoek en ontwikkeling, over (pre-)klinische studies, tot en met geavanceerde bioproductie en export”, beklemtoont Amerijckx. “België kent een sterk ondersteunend ecosysteem dat zowel de grote namen uit de farmawereld als de kleinere spelers, de academische wereld en de overheid met elkaar verbindt. Voeg daar een grote vijver met talent aan toe, gevoed door twaalf universiteiten en zeven universitaire ziekenhuizen, en een indrukwekkende expertise, en je begrijpt wat ons land zo aantrekkelijk maakt voor investeringen.”  

Het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) speelt een sleutelrol in het Vlaamse biotech-ecosysteem en heeft met zijn fundamenteel onderzoek een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van innovatieve therapieën. “Dankzij de strategische samenwerking tussen het VIB en universiteiten zijn er talloze spin-offs ontstaan die vandaag internationaal erkend worden”, merkt Amerijckx op. “Denk aan een Argenx bijvoorbeeld.”

Het VIB is als het ware de facilitator in het Vlaamse biotech landschap. Het VIB vertaalt de wetenschap naar iets praktisch, iets waar zowel de investeerder als de patiënt iets aan heeft. 
 

In 2024 werd er door KOTK een recordbedrag van meer dan 49 miljoen euro opgehaald, waarvan grofweg een derde werd toegewezen aan biomedisch onderzoek.

“Een rol die niet door de biotech sector kan worden opgenomen, maar des te meer door KOTK, is - naast preventie - de zorg voor de patiënt en zijn omgeving”, sluit Amerijckx hoopvol af. “De loodzware diagnose heeft een diepe impact. Hoe goed ook omringd door vrienden, familie en zorgprofessionals, het te doorlopen traject is aan de patiënt zelf. Een traject dat, ondanks de vele supporters langs de weg, erg eenzaam kan zijn. KOTK geeft, met de steun voor inloophuizen voor (gewezen) patiënten, voor lotgenotengroepen, palliatieve netwerken of andere psychosociale projecten, ook hier de nodige aandacht aan.”

Met haar steun wil KBC iedereen die geraakt wordt door deze ziekte een hart onder de riem steken.