Beleggen in obligaties betekent minder risico dragen dan bij beleggen in aandelen. Toch zijn er nog altijd risico’s aan verbonden. Het rendement is ook met meer zekerheid bepaald, maar kan daardoor ook niet zo hoog oplopen als bij aandelen. 

Obligaties worden meestal uitgegeven door bedrijven of banken. Overheden doen dat ook dikwijls, maar meestal noemen we dit een staatsbon in plaats van een obligatie.

Het komt erop neer dat jij als belegger geld uitleent aan het bedrijf en zij geven jou een ‘schuldpapier’ in ruil. Een bewijs dat het bedrijf geld geleend heeft bij jou. De obligatie zelf dus.

Bij de start van de belegging krijg je een vaste jaarlijkse vervaldag, een eindvervaldag en een afgesproken jaarlijks rendement. En daar ligt vooral het verschil met aandelen. 

Aandelen koop je aan en zijn eigenlijk een onderdeel van het bedrijf. Je koopt je in bij het bedrijf. Bij obligaties leen je geld uit aan het bedrijf. Daarnaast hebben aandelen geen jaarlijkse vervaldag of een einddatum. Je krijgt pas je geld met rendement als je de aandelen weer verkoopt.

Toch kan er bij aandelen ook een jaarlijkse inkomst zijn: dividenden. Dat komt voor wanneer een bedrijf beslist om een deel van de winst te delen met haar aandeelhouders. Waar je bij obligaties zeker bent van een jaarlijks rendement, hangt het bij aandelen af van het bestuur van dat bedrijf of je effectief iets krijgt.

Ten slotte is ook de volatiliteit een belangrijk verschilpunt. Aandelen reageren veel ‘heviger’ op veranderingen op de beurs. Zowel positief als negatief. Bij lopende obligaties voel je dat verschil minder omdat het rendement meestal gegarandeerd is.

Wellicht de belangrijkste reden om voor obligaties te kiezen: het vaste rendement. Bij het aankopen van de meeste obligaties weet je op voorhand hoeveel je jaarlijks zult krijgen in de vorm van rente-uitkering. Er zijn evenwel een aantal uitzonderingen, waarbij de obligaties geen vast rendement hebben. Bij deze is het variabele rendement gekoppeld aan een index of rente-indicator.

Een veelvoorkomende vorm van obligaties is die met kapitalisatie. Dit wil zeggen dat je jaarlijkse rendement onmiddellijk aan de hoofdsom van de obligatie toegevoegd wordt. Zonder dat je daar zelf nog iets voor moet doen. Je zou dus kunnen zeggen dat obligaties minder aandacht en opvolging vragen dan aandelen. 

Beleggers kiezen niet alleen voor obligaties omwille van de extra zekerheid, maar ook om hun portefeuille te diversifiëren. Een gouden regel bij beleggen is dat je niet op één paard mag wedden. Obligaties zijn onmisbaar in een gezonde mix.

Vooral omdat obligaties meestal de omgekeerde beweging volgen dan aandelen. Dalen aandelen sterk in waarde? Dan zullen obligaties normaal gezien stijgen. En omgekeerd. 

De uitgever is het bedrijf aan wie je je geld uitleent in ruil voor een obligatie. Gaat dat bedrijf failliet? Dan kom je redelijk op het einde van een lange rij schuldeisers terecht (maar wel voor aandelen). In dat geval is het moeilijk om je investering te recupereren.

Een obligatie kan noteren op een gereglementeerde markt. Toch garandeert deze notering niet dat er zich een actieve markt ontwikkelt die haar verhandeling mogelijk maakt. De liquiditeit van een obligatie wordt vaak verzorgd door een professionele tegenpartij die optreedt als koper of zo nodig als verkoper.

De belegger die zijn obligaties zou willen doorverkopen voor de eindvervaldag, zal ze moeten verkopen/aankopen voor de prijs bepaald door de professionele tegenpartij. Dit zal gebeuren afhankelijk van de marktparameters van het moment die een prijs met zich zouden kunnen meebrengen die lager is dan de aankoopprijs.

Obligaties zijn ook te koop in vreemde munten. Dit is een factor waarmee je rekening moet houden bij de aankoop. De wisselkoers tussen verschillende munten kan vrij volatiel zijn. Dit kan een groot verschil uitmaken op het moment van aankopen en verkopen van de obligaties.

Er zijn altijd algemene risico’s wanneer we spreken over beleggen. Rentes en wisselkoersen kunnen snel veranderen. Ook bedrijven en dus uitgevers van obligaties zijn niet beschermd tegen alle mogelijke verrassingen die de markten kunnen teweegbrengen. Alle beleggingsvormen brengen op deze manier een zeker risico met zich mee.

Een bedrijf kan er zelf voor kiezen om vervroegd je obligaties terug te betalen. Je krijgt dan je startkapitaal en de opgebouwde intresten. Niet slecht, zou je denken. Je hebt je startkapitaal én je winst. Gewoon opnieuw beleggen lijkt de beste oplossing. Let wel: het recht op vervroegd terugbetalen brengt meestal een iets hogere coupon met zich mee.

Dat is deels zo. Maar het kan zijn dat ondertussen de rentevoeten een pak lager staan dan toen je de vorige obligaties aankocht. Stel dat je een paar jaar geleden de garantie kreeg op 10% per jaar, voor 10 jaar lang. Dat wil zeggen dat je je geld min of meer zou verdubbelen. Na 6 jaar beslist het bedrijf om vervroegd terug te betalen en je vindt enkel nog obligaties aan 4%. Een groot verschil op het einde van de rit.