Een zorgvolmacht: ook voor jou?
- Je duidt zelf aan wie je mag vertegenwoordigen
- Je werkt een regeling op jouw maat uit
- Zo denk je nu al na over later
Neem gerust contact met ons op als je vragen hebt.
Sta je soms stil bij de mogelijkheid dat je oude dag niet verloopt zoals je had gehoopt? Dat je je vermogen en persoonlijke belangen op een bepaald moment niet meer kunt beheren? Als je daartoe niet langer in staat bent – bijvoorbeeld na een ongeval, een ziekte of door dementie – ben je wilsonbekwaam. Je kunt dan zelf geen bankzaken meer regelen of je vermogen en beleggingen beheren.
Er zijn twee mogelijke oplossingen om ervoor te zorgen dat je belangen toch nog goed worden behartigd: de bewindvoering en de zorgvolmacht. Hieronder leggen we het verschil graag verder uit.
Wat is een bewindvoering?
Als je niet meer in staat bent om je eigen beslissingen te nemen, kan elke belanghebbende (bijvoorbeeld een familielid) in een procedure bij de vrederechter vragen dat je handelingsonbekwaam wordt verklaard en dat er een bewindvoerder wordt aangeduid die je vermogen moet beheren. Daarvoor moet er een geneeskundig verslag worden opgemaakt, dat hooguit 15 dagen oud mag zijn. De vrederechter bepaalt welke beslissingen je niet langer kunt nemen en wie voor je optreedt, en duidt bij voorkeur iemand aan uit je naaste omgeving.
De vrederechter bepaalt ook de bevoegdheden van de bewindvoerder, die jaarlijks verantwoording moet afleggen. Voor bepaalde handelingen moet de bewindvoerder ook altijd vooraf machtiging vragen aan de vrederechter.
Belangrijk om te weten: Je kunt op voorhand zelf een verklaring van voorkeur afleggen voor de notaris of de vrederechter, waarin je aangeeft wie je mag vertegenwoordigen. De vrederechter kan wel altijd beslissen om een professionele bewindvoerder aan te duiden.
Wat is een zorgvolmacht?
Als je het niet ziet zitten dat de vrederechter voor heel wat beslissingen moet tussenkomen, kun je een zorgvolmacht laten opmaken. Dat doe je als je nog wilsbekwaam bent. Je bepaalt dus zelf wie je volmachthouders zijn en wat hun bevoegdheden zijn.
- Je kunt bepalen dat de volmacht meteen ingaat, waardoor de volmachthouder al meteen kan optreden. Uiteraard blijf je dan zelf nog bevoegd.
- Je kunt ook voorzien dat de volmacht pas ingaat op het moment dat je wilsonbekwaam bent en dus zelf niet meer kunt optreden. Je kunt in de volmacht voorzien hoe dat moet worden vastgesteld, maar weet dat het in de praktijk de volmachthouder is die dat beslist. Derde partijen, zoals een bank, moeten vanaf dan enkel rekening houden met de verklaring van die volmachthouder.
Hoe dan ook moet je volledig kunnen vertrouwen op de persoon die je aanduidt als volmachthouder.
Hoe stel ik een zorgvolmacht op?
- Als je naast je bancaire en verzekeringsproducten ook een regeling wilt treffen voor je onroerend goed, kan dat enkel met een notariële zorgvolmacht. De notariële volmacht heeft het voordeel dat je advies kunt vragen en dat de tekst door een deskundige is opgesteld. De notaris zorgt ook voor de registratie van de zorgvolmacht in het centraal lastgevingenregister gehouden door de Koninklijke federatie van notarissen.
- Als je niet naar de notaris wilt gaan, bieden sommige banken de mogelijkheid om van de bancaire volmacht op rekeningen een zorgvolmacht te maken. Je kunt daarmee wel enkel je bankzaken bij die specifieke bank regelen, en niet bij andere financiële instellingen. Je moet ook zelf zorgen voor de registratie van de volmacht bij de griffie van het vredegerecht van de woonplaats van de volmachtgever.
- Ten slotte kun je ook zelf een onderhandse volmacht opstellen, maar dat geeft minder zekerheid, omdat de formulering misschien voor interpretatie vatbaar is of omdat een bank zekerheid wil dat de volmacht door een wilsbekwame volmachtgever werd opgesteld. Je moet een onderhandse zorgvolmacht laten registreren vóór de volmachtgever wilsonbekwaam wordt. De volmachthouder kan dat ook zelf doen. Daarvoor moet je eerst een kopie van de volmacht voor eensluidend laten verklaren (maar let wel: een kopie van de volmacht voor eensluidend laten verklaren, is geen bewijs van wilsbekwaamheid). Met die kopie kun je dan terecht op de griffie van het vredegerecht van de woonplaats van de volmachtgever.
Of het nu om een notariële volmacht gaat of over een onderhandse volmacht, je moet in elk geval een aantal keuzes maken:
- Mag de volmacht meteen in werking treden of pas op het ogenblik van je wilsonbekwaamheid?
- Wie duid je aan als volmachthouder? Eén of meerdere personen? De persoon die je aanduidt als volmachthouder moet in elk geval je volste vertrouwen hebben. Wees je ervan bewust dat het vaak niet praktisch is dat volmachthouders samen moeten optreden. Vermijd ook dat de volmachthouders enkel onder een bepaald bedrag alleen kunnen optreden.
- Je geeft best zo ruim mogelijke bevoegdheden voor je bankverrichtingen. Maak geen onderscheid tussen “daden van beheer” en “daden van beschikking”. Dat zijn immers vage begrippen. Vermijd ook dat een volmachthouder slechts bepaalde betalingen mag doen. De bank kan dat niet controleren. Vermeld wel expliciet dat de volmachthouder het beleggersprofiel kan bepalen, vermogensservicecontracten en/of contracten van vermogensbeheer kan sluiten.
- Zijn er plaatsvervangende volmachthouders voor het geval de oorspronkelijke volmachthouder niet meer kan optreden?
- Als je een regeling wilt treffen voor je verzekeringen (zoals beleggingsverzekeringen), hou er dan rekening mee dat een volmachthouder niet alle mogelijke verrichtingen mag doen.
- Als je schenkingen wilt toelaten, moet dat expliciet worden opgenomen in de zorgvolmacht: aan wie, wat, welke voorwaarden?
- Ook als je schenkingen wilt laten aanvaarden door de volmachthouder(s), moet dat voorzien zijn in de volmacht.
- Wijzigingen aan een huwelijkscontract moeten uitdrukkelijk worden voorzien in de volmacht.
- Als je vruchtgebruiker bent (bijvoorbeeld van een rekening), moet er expliciet worden voorzien dat de volmachthouder je bevoegdheden als vruchtgebruiker kan uitoefenen.
- Als je zaakvoerder bent van een maatschap of een vennootschap, moet je dat expliciet regelen.
- In de zorgvolmacht kun je niet enkel zaken voor je vermogen regelen, maar ook voor je persoon. Zo kun je de volmachthouder laten kiezen in welk woonzorgcentrum je wilt verblijven.
Wat moet ik nu doen met die volmacht?
Je bewaart de volmacht zelf en bezorgt ze aan de bank van zodra je denkt dat het nodig is. Als de volmacht meteen in werking mag treden, kan de volmachthouder onmiddellijk alle handelingen doen. Zolang de volmachtgever wilsbekwaam is, kan die ook zelf optreden.
De volmacht die pas in werking treedt bij wilsonbekwaamheid, kan ook vanaf dan pas worden gebruikt. In de volmacht wordt best verduidelijkt vanaf wanneer de volmachtgever als wilsonbekwaam beschouwd wordt. Moet er bijvoorbeeld een medisch attest zijn van één of meerdere medische specialisten? Maar let op: een derde partij (zoals de bank) controleert niet of aan die voorwaarden voldaan is. Ten opzichte van derden bepaalt enkel de volmachthouder of de volmacht in werking treedt. Die moet de wilsonbekwaam melden aan de bank. De volmachtgever kan vanaf dan niet meer optreden en beslissen, en dus ook geen handelingen meer doen.
Kan ik de volmacht nog wijzigen of herroepen?
Zolang je wilsbekwaam bent, kun je de volmacht aanpassen of herroepen. Je moet dan een aangepaste volmacht opmaken en opnieuw laten registreren. Ook de herroeping van de zorgvolmacht moet geregistreerd worden, zodat iedereen weet dat je dat hebt gedaan. Hou ook rekening met wat de algemene voorwaarden van je bank zeggen over de manier waarop de volmacht herroepen moet worden.
Wat gebeurt er bij misbruik?
Als de volmachthouder misbruik maakt van de volmacht, kan de vrederechter de volmacht op elk moment geheel of gedeeltelijk wijzigen. Dat kan op eigen initiatief, op verzoek van het Openbaar Ministerie, of op verzoek van elke belanghebbende.
Meer weten, of zelf een zorgvolmacht uitwerken?
Neem gerust contact met ons op, we helpen je graag verder.
